İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin İYİ Partili Belediye Meclis Üyesi Akın Gürkan, binalara yapı kimlik belgesi oluşturulması hakkında bir önerge verdi.
Gürkan'ın önergesi şu şekilde;
Aktif bir deprem kuşağı üzerinde yer alan ülkemizde çok kısa denebilecek zaman aralıkları içerisinde yıkıcı depremler meydana gelmiştir. Bu yıkıcı depremler eski çağlardan beri büyük coğrafi değişikliklere ve zararlara sebep olmuştur. Özellikle son yüz yıl içerisinde meydana gelen yıkıcı depremlerden sonra yapı inşasına çeşitli kurallar getirilmeye çalışılmış ve bunlar afet yönetmelikleri şeklinde ortaya konulmuştur. Teknoloji geliştikçe ve depremlerden dolayı meydana gelen can ve mal kayıpları arttıkça bu yönetmelikler değiştirilmiştir. Tarihleri genellikle büyük yıkıcı bir deprem sonrasına denk gelen Bayındırlık ve İskân Bakanlığının kurulduğu günden bu güne kadar ülkemizde on adet deprem yönetmeliği yürürlüğe girmiştir, bunlar;
•1940 - Zelzele Mıntıkalarında Yapılacak İnşaata Ait İtalyan Yapı Talimatnamesi
• 1944 - Zelzele Mıntıkaları Muvakkat Yapı Talimatnamesi
• 1949 - Türkiye Yersarsıntısı Bölgeleri Yapı Yönetmeliği
• 1953 - Yersarsıntısı Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 1962 - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY)
• 1968 - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY)
• 1975 - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY)
• 1998 - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY)
• 2007- Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik(DBYBHY)
• 2018- Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY)
Görülmektedir ki yıllar boyunca farklı yönetmeliklerle farklı binalar yapılmıştır, yine yıllar boyunca binalar farklı yapım teknikleri ile inşa edilmiştir, yine yıllar boyunca binalar farklı enerji kaynakları ile ısıtılmış, ısı yalıtımları farklı yıllarda farklı tekniklerle çözülmüştür. Elektrik altyapısından, topraklamasına, enerji verimliliğinden, bina hasar alma durumuna kadar binalar hakkında bilinmesi gerekli bilgi, ya bilinmemekte veya ulaşılması ancak bir dedektif gibi araştırma neticesinde elde edilebilmektedir. Örneğin ülkemizde bir daire almak isteyen kişi, hiçbir teknik veriye sahip olmaksızın bir daireyi almak durumundadır. 21. Yüzyılda, teknolojinin bilişimin uçtuğu bu çağda, bu böyle olmamalıdır.
Olması Gerekenlere Dair Önerilerimiz;
1- İlk olarak İstanbul’un tüm yapı stokunun tam bir envanterinin oluşturulması.
2- Sunumu yapılan deprem seferberlik planı çerçevesinde ve bu plana uygun olarak her ilçe kendi bölgesindeki yapılar ile ilgili olarak, bölgesinde ikamet eden ilgili mesleklerden kişiler, meslek odaları, üniversiteler, ilgili devlet kuruluşları, kendi bünyesindeki personeliyle envanterini oluşturduğu tüm yapıların genel risk taramasını yapması. Genel risk taraması için istenirse inşaat mühendisleri odası afet hazırlık ve müdahale komisyonunun hazırladığı “Betonarme ve yığma yapılarda deprem sonrası hasar değerlendirmesinin nasıl yapılacağına dair çalışmayı da sunabiliriz.”
3- İlk göz muayenesinden veya edinilen veriler neticesinde risk taşıdığı düşünülen yapıların gerekli risk analizlerinin yapılması.
4- Belirli bir süre verilmek suretiyle site veya apartman yöneticilerine lisanslı kuruluşlardan risk analizi yaptırma zorunluluğunun getirilmesi.
5- Tüm yapılara; -Yapının ruhsat bilgilerinin tamamen işlendiği -Olası bir depremde binanın alacağı hasarla ilgili olarak deprem risk analiz sonucunun bulunduğu -Yapıya ait enerji performansını gösteren enerji kimliğinin bulunduğu -Topraklama raporlarından, su toplama sarnıçlarına, çevreye duyarlılığına kadarki yapıya ait tüm verilerin toplandığı bir “yapı kimlik belgesi oluşturulması”
6- Oluşturulan bu yapı kimlik belgesinin kapı numarasının hemen yanına bir plakaya işlenmiş haliyle çakılması şartının getirilmesi.
7- Yapı kimlik belgesinin kapıya çakılan plakasına işlenen asgari bilgilerin dışında bir barkot ile desteklenerek, okutulan barkot neticesinde binanın tüm bilgilerine ulaşılması. Bu tip bir çalışma neticesinde elde edilecek veriler ışığında hangi binanın riskli hangi binanın risksiz olduğu, hangi binanın yıkılıp yeniden yapılması, hangisinin güçlendirilmesi gerektiği bir tuşla görülebilecek ve dönüşümün hangi binalarda ve nasıl yapılması gerektiği açık bir şekilde ortaya konulmuş olacaktır. Ayrıca bu yapı kimlik belgesi ve bina dışına çakılı barkotlu plaka vasıtası ile daire alacak bir kişi nasıl bir daire aldığını veya alacağını net bir şekilde hiçbir kuşkuya mahal vermeksizin gönül rahatlığı ile öğrenecek ve alacaktır. Önergemin başkanlık makamına havalesini, Saygı ile Arz ederim.
