Kanser tedavisi, hastalar için hem fiziksel hem de psikolojik bir mücadele. Kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi müdahaleler, yaşam kalitesini düşüren yan etkilerle birlikte geldi.
Son bilimsel bulgular, düzenli egzersizin bu yan etkileri önemli ölçüde hafiflettiğini ve hastaların hayatına umut kattığını gösterdi.
Çin, ABD ve İngiltere’den uzmanların öncülük ettiği araştırmalar, aerobik egzersizlerden yoga ve tai chi’ye kadar fiziksel aktivitelerin, kanser tedavisinin zorlu yolunda güçlü bir müttefik olduğunu kanıtladı.
BİLİMSEL KANIT: EGZERSİZ YAN ETKİLERİ AZALTIYOR
Çin Tıp Üniversitesi’ne bağlı Shengjing Hastanesi’nden Prof. Dr. Jun Ma liderliğinde yürütülen kapsamlı bir çalışma, egzersizin kanser tedavisinin yan etkilerini azalttığını ortaya koydu.
British Journal of Sports Medicine’de yayımlanan bu araştırma, 2012-2024 yılları arasında yapılan 80 bilimsel makaleden 485 bulguyu analiz etti.
Aerobik ve direnç egzersizleri, yüksek yoğunluklu aralıklı antrenmanlar, tai chi ve yoga gibi aktiviteler, kalp ve sinir hasarı, beyin sisi (kognitif bozulma), nefes darlığı ve yorgunluk gibi yan etkileri belirgin şekilde azalttı.
Araştırma, egzersizin sadece fiziksel değil, psikolojik faydalar da sağladığını gösterdi.
Uyku kalitesinde artış, sosyal etkileşimde iyileşme ve genel yaşam kalitesinde yükseliş, egzersiz yapan hastalarda sıkça gözlemlendi.
İngiltere Kanser Araştırmaları Vakfı’ndan uzman hemşire Celene Doherty, bulguları şu sözlerle değerlendirdi:
“Bu çalışma, egzersizin kanser tedavisinin yan etkilerini azaltmada ve uzun vadeli sağlık sonuçlarını iyileştirmede kritik bir rol oynadığını doğruluyor.”
AMELİYAT ÖNCESİ EGZERSİZ: HAYAT KURTARAN BİR ADIM
Çalışmanın en çarpıcı bulgularından biri, ameliyat öncesi düzenli egzersizin etkileri.
Araştırmacılar, operasyon öncesi fiziksel aktivitenin komplikasyon riskini, ağrı düzeylerini, hastanede kalış süresini ve ölüm oranını azalttığına dair yüksek düzeyde kanıt buldu.
ABD’deki MD Anderson Kanser Merkezi’nden onkolog Dr. Elizabeth FitzSullivan, “Ameliyat öncesi egzersiz, hastaların fiziksel dayanıklılığını artırarak iyileşme sürecini hızlandırıyor. Bu, özellikle meme, kolon ve akciğer kanseri hastalarında belirgin” dedi.
Journal of Clinical Oncology’de yayımlanan bir çalışma, ameliyat öncesi 4 haftalık egzersiz programına katılan hastaların, komplikasyon riskinde %30 azalma gösterdiğini ortaya koydu.
HANGİ EGZERSİZLER DAHA ETKİLİ?
Araştırmalar, farklı egzersiz türlerinin kanser hastalarına özel faydalar sunduğunu gösterdi:
Aerobik Egzersizler: Yürüyüş, bisiklet veya yüzme gibi aktiviteler, kalp sağlığını koruyor ve yorgunluğu azalttı.
Medicine & Science in Sports & Exercise’de yayımlanan bir çalışma, haftada 150 dakika orta yoğunluklu aerobik egzersizin, kemoterapi hastalarında yorgunluğu %25 azalttığını buldu.
Direnç Antrenmanları: Ağırlık kaldırma veya direnç bantları, kas kütlesini koruyor ve kemik sağlığını destekliyor. Özellikle meme kanseri hastalarında lenfödem riskini azalttığı biliniyor.
Yoga ve Tai Chi: Bu aktiviteler, stresi azaltıyor, dengeyi iyileştiriyor ve psikolojik dayanıklılığı artırdı.
İngiltere’deki Macmillan Kanser Destek Merkezi’nden Dr. Caroline Hoffman, “Yoga, kanser hastalarının anksiyete ve depresyonla başa çıkmasında güçlü bir araç” dedi.
Yüksek Yoğunluklu Aralıklı Egzersiz (HIIT): Kısa süreli yoğun egzersizler, bağışıklık sistemini güçlendiriyor ve tedavi sonrası toparlanmayı hızlandırdı.
PSİKOLOJİK VE BİYOLOJİK DÖNÜŞÜM
Egzersizin biyolojik etkileri de dikkat çekici. Çalışmalar, düzenli fiziksel aktivitenin insülin seviyelerini dengelediğini, insülin benzeri büyüme faktörü (IGF-1) ve C-reaktif protein gibi inflamasyon göstergelerini azalttığını gösterdi.
Avustralya’daki Sydney Üniversitesi’nden Prof. Emmanuel Stamatakis, “Egzersiz, tümör mikroçevresini etkileyerek kanserin ilerlemesini yavaşlatabilir. Ayrıca, inflamatuvar sitokinlerin azalması, hastalığın tekrar riskini düşürüyor” dedi.
Psikolojik olarak ise egzersiz, hastaların kendilerini daha güçlü ve kontrol sahibi hissetmelerini sağladı. Kanada’daki British Columbia Üniversitesi’nden psikolog Dr. Kristin Campbell, “Egzersiz, kanser hastalarına bedenleriyle yeniden bağ kurma fırsatı veriyor. Bu, depresyon ve kaygıyı azaltmada kritik” dedi.
DOKTOR KONTROLÜNDE EGZERSİZ ŞART
Uzmanlar, kanser hastalarının egzersiz programlarına başlamadan önce mutlaka doktorlarına danışmaları gerektiği konusunda uyardı.
Her hastanın durumu farklı olduğundan, egzersiz türü ve yoğunluğu kişiselleştirilmeli.
Fizyoterapist Dr. Abigail Mackey, “Özellikle kemoterapi veya radyoterapi gören hastalarda, egzersiz programları düşük yoğunlukla başlamalı ve kademeli olarak artırılmalı” dedi.
Ayrıca, lenfödem riski taşıyan meme kanseri hastaları için özel egzersiz protokolleri önerildi.
TOPLUM VE SAĞLIK SİSTEMİNE ÇAĞRI
Araştırmacılar, egzersizin kanser tedavi protokollerine entegre edilmesi gerektiğini vurguladı.
Çin Tıp Üniversitesi’nden Prof. Jun Ma, “Egzersiz, kanser tedavisinin ayrılmaz bir parçası olmalı. Sağlık sistemleri, hastalara egzersiz danışmanlığı ve erişilebilir programlar sunmalı” dedi.
KÜÇÜK ADIMLAR, BÜYÜK UMUTLAR
Egzersiz, kanser tedavisinin zorlu yolunda hastalar için bir ışık kaynağı. Bilim, aerobik, yoga, tai chi ve direnç egzersizlerinin yan etkileri azalttığını, yaşam kalitesini artırdığını ve hatta hastalığın nüks riskini düşürdüğünü kanıtladı.
Dr. Celene Doherty, “Egzersiz, kanser hastalarının sadece bedenlerini değil, ruhlarını da güçlendiriyor” ifadelerini kullandı.
