Kurban Bayramı, birlik ve paylaşımın simgesi olsa da, bu dönemde artan kene kaynaklı Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) vakaları, halk sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturdu.
Havaların ısınmasıyla birlikte kene popülasyonunda yaşanan artış, özellikle kırsal alanlarda kurban kesimi yapan vatandaşları risk altına soktu.
Bilimsel araştırmalar ve uluslararası uzmanların görüşleri, kene tehlikesine karşı doğru önlemlerin alınmasının hayati önem taşıdığını vurguladı. Yanlış müdahaleler ise ölüm riskini artırdı.
KENE TEHLİKESİ: BİLİM NE DİYOR?
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, keneler aracılığıyla bulaşan ve ölümle sonuçlanabilen bir viral enfeksiyon.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, KKKA’nın ölüm oranı %10-40 arasında değişirken, Türkiye’de erken müdahale ile bu oran %5’e kadar düşüyor. Ancak, yanlış yöntemlerle kene çıkarılması, virüsün kana karışma riskini artırarak bu oranı yükseltebildi.
Journal of Vector-Borne Diseases’ta yayımlanan bir araştırma, kene popülasyonunun kontrolünde düzenli ilaçlamanın önemini vurgularken, çevreye zarar verebilecek yanlış uygulamalara karşı uyardı.
Türkiye’de KKKA vakaları özellikle İç Anadolu’nun kuzeyi, Karadeniz’in güneyi ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yoğunlaşırken, Tokat, Sivas ve Çorum gibi illerde son yıllarda ölümle sonuçlanan vakalar rapor edildi.
Uzmanlar, kene kaynaklı hastalıklarla ilgili dezenformasyonun tehlike yarattığını belirtti:
“Kenelerde zehir değil, virüs bulaşımı söz konusu. ‘Keneden zehirlendi’ ifadesi yanlış ve yanıltıcı. Kene, Hyalomma Marginatum türüyle Türkiye’de KKKA’nın ana vektörü olarak öne çıkıyor. Yanlış müdahaleler, virüsün yayılmasını hızlandırıyor.”
ULUSLARARASI UZMANLARDAN ÇARPICI UYARILAR
Uluslararası alanda kene kaynaklı hastalıklar üzerine çalışan uzmanlar, Kurban Bayramı gibi dönemlerde alınması gereken önlemlere dikkat çekti.
İngiltere’deki Liverpool Tropikal Tıp Okulu’ndan Prof. Dr. Tom Solomon, “Kene ısırıklarına alkol, kolonya veya yağ gibi maddelerle müdahale etmek, virüsün kana karışmasını hızlandırabilir. Bu, ölümcül sonuçlara yol açabilen yaygın bir hata” dedi. Solomon, kenenin cımbız veya eldiven gibi uygun malzemelerle, deriye zarar vermeden çıkarılması gerektiğini vurguladı.
ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Paul Auwaerter ise, “Kırsal alanlarda çalışanlar ve hayvanlarla temas edenler, açık renk kıyafetler giyerek ve düzenli kene kontrolü yaparak riski azaltabilir” önerisinde bulundu.
KURBAN KESİMİNDE KENE RİSKİNE KARŞI NE YAPILMALI?
Kurban Bayramı’nda kene tehlikesinden korunmak için uzmanlar bir dizi önlem önerdi.
Veteriner Hekimler, kurbanlık hayvanlarda kene kontrolünün önemine dikkat çekti:
“Özellikle Tokat, Yozgat, Sivas gibi riskli bölgelerden getirilen hayvanlar, veteriner hekimler tarafından kene açısından kontrol edilmeli. Hayvanların tüysüz bölgeleri, kulak içleri ve bacak araları kene yuvası olabilir.”
Sağlık Bakanlığı da bayram öncesi önemli uyarılarda bulundu. Kene tutunan veya hayvanlarla temas eden kişilerin en az 10 gün boyunca kendilerini takip etmeleri, halsizlik, ateş, kas ağrısı, bulantı veya ishal gibi belirtiler görülmesi durumunda derhal sağlık kuruluşuna başvurmaları gerektiği belirtildi.
Bakanlık, kene çıkarırken çıplak elle temas edilmemesini, eldiven veya cımbız kullanılmasını önerdi.
YANLIŞ MÜDAHALELERDEN KAÇININ!
Uzmanlar, kene çıkarırken yapılan hataların ölümcül sonuçlara yol açabileceğini vurgulayarak şunları belirtti:
“Alkol, yağ veya ateşle kene çıkarmaya çalışmak, kenenin kusmasına neden olur ve bu da virüs bulaşma riskini artırır. Kene, bir bez veya cımbızla nazikçe çıkarılmalı ve alkol içeren bir kaba konularak imha edilmeli.”
VATANDAŞLARA ÇAĞRI: ÖNLEM ALIN, SAĞLIĞINIZI KORUYUN!
Uzmanlar, Kurban Bayramı’nda kene tehlikesine karşı şu önlemleri önerdi:
Kıyafet Seçimi: Açık renk, uzun kollu kıyafetler giyin ve pantolon paçalarını çorap içine sokun.
Kene Kontrolü: Hayvanlarla temas sonrası kulak arkası, koltuk altı, bacak arası ve saç diplerini kontrol edin.
Hijyen: Kesim sırasında eldiven, maske gibi koruyucu ekipman kullanın.
Veteriner Kontrolü: Kurbanlık hayvanların veteriner hekim tarafından kene ve hastalık açısından incelenmesini sağlayın.
Hızlı Müdahale: Kene ısırığı sonrası 10 gün içinde grip benzeri belirtiler görürseniz, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun.
