Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın 10 Nisan'da açıkladığı reform paketinde yer alan "kıdem tazminatı fonu" düzenlemesi, iş hayatında yeni bir krizin fitilini ateşledi. Sosyal güvenlik uzmanı Ali Tezel, “Devlet bütçe açığını sıfırlamak için çalışanların gelirlerine el koymak istiyor” ifadelerini kullandı.
Türkiye’de yaklaşık 15 milyon çalışanı ve 2 milyon işvereni ilgilendiren kıdem tazminatı düzenlemesi, yıllardır üzerinde tartışılan bir konu. İş hayatının en temel haklarından biri olan kıdem tazminatını fona devretmek isteyen hükümete, çalışan kesimden tepki var. Zira söz konusu düzenleme, çalışanların çalıştıkları yıl kadar aylık brüt ücret üzerinden aldıkları kıdem tazminatını hem azaltıyor hem de alım şartlarını zorlaştırıyor.
TAZMİNAT ŞARTLARI ZORLAŞIYOR
Mevcut durumda kıdem tazminatı, son işyerinde en az bir yıl çalışmak koşuluyla emeklilikte, vefat halinde veya işveren tarafından işten atılma durumunda alınabiliyor. Bunun dışında kıdem tazminatı alabilmek için işçinin haklı bir nedenle iş akdini feshetmesi veya erkeklerin askerlik, kadınların da evlendikten sonra bir yıl içinde istifa etmesi gerekiyor. Yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren işçiler de kendi isteğiyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı alabiliyor. Mevcut sistemde işveren işçiyi işten attığında kıdem tazminatı hemen ödeniyor.
Yeni sistemde ise işçi işten atıldığında kıdem tazminatı ödenmeyecek. İşverenin işçi için fona yatırdığı paranın yarısı, en az 15 yıl sonra veya ilk defa konut alındığında ödenecek. Paranın tamamı ise emeklilikte veya 56 yaşında alınabilecek.
“İŞÇİ DE İŞVEREN DE İSTEMİYOR”
DW Türkçe'de yer alan habere göre, Türkiye'nin önde gelen sosyal güvenlik uzmanlarından Ali Tezel, yeni düzenlemeyi “Çok yanlış, hem işçinin hem de işverenin istemediği bir uygulama” sözleri ile tanımlıyor. İktidarın bütçe açığını kapatmak için çalışanların kıdem tazminatı hakkına göz diktiğini öne süren Ali Tezel, yaptığı açıklamada, “Berat Albayrak, yaklaşık 6 ay önce açıklanan Yeni Ekonomik Program’da (YEP) bütçe açığının sıfıra indirileceğini söylemişti. Türkiye’nin 60-65 milyar TL’lik bütçe açığı var. Toplam kıdem tazminatı büyüklüğü de 65 milyar TL civarında” diye konuşuyor.
Öte yandan işveren açısından bakıldığında bugüne kadar tüm çalışanlar için ödenmeyen kıdem tazminatının, bundan sonra tüm çalışanları kapsayacağını, dolayısıyla işverenin fona ödeyeceği miktarın katlanacağını ifade eden Ali Tezel, “En önemlisi, kıdem tazminatı iş barışını koruyan bir uygulamadır. Uzun yıllar aynı yerde çalışan bir kişi, kıdem tazminatı hakkı yanmasın diye kavgadan gürültüden uzak durur, işini gayretle yapar. Ama bu hak fona devredilirse, işçi ile işveren arasındaki bağ kopar” şeklinde konuşuyor.
Daha önce devlet tarafından oluşturulan Konut Edindirme Fonu (KEF) ve Tasarruf Teşvik Fonu’nu (TTF) hatırlatan Ali Tezel, şunu dile getiriyor: “Bu fonlar, devletin kendisi için oluşturup çalışanların gelirlerine göz koyduğu fonlar olarak çalıştı. Buralarda yenilen paraların nereye gittiği hala belli değil. Kıdem tazminatı fonunu da tıpkı bunlar gibi yemek için kullanacaklar.”
