İstanbul Üniversitesi (İÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyar, Marmara Denizi'neki renk değişimine fitoplanktonik organizmaların çoğalmasının neden olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Okyar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, suda yaşayan fitoplanktonların sayısının artmasıyla ortaya çıkan red-tide (Kızıl gelgit) olayının, 6-7 yıl önce Marmara Denizi'nin tamamında görüldüğünü söyledi. Renk değişiminin o günlerde NASA uydusuyla da kayıt altına alındığını anlatan Okyar, Marmara Denizi'nin her yıl bahar aylarında renk değişimine maruz kaldığına dikkati çekti.
KONTROL ALTINA TUTULMAYA ÇALIŞILSA DA ENGELLENEMİYOR
Bu renk değişimi bazen tüm Marmara Denizi'ni kapladığını bazen de kıyısal alan ve körfezlerde görüldüğünü belirten Prof. Dr. Okyar, yoğun yağışların ardından sıcaklık ve bahar aylarının etkisiyle ortamda bulunan fitoplanktonik organizmaların sayısında aşırı artış olduğunu kaydetti. Bahar aylarında denizde yüksek miktarda oksijen ve besin tuzu (fosfor ve azot) bulunduğuna değinen Okyar, ne kadar kontrol altında tutulmaya çalışılsa da Marmara Denizi'ne bölgesel olarak besin tuzu girdisi olduğunun altını çizdi.
AŞIRI ARTIŞ GÖSTERİNCE DENİZİN RENGİ DEĞİŞİYOR
Karadeniz'in besin tuzu yönünden zengin sularının da İstanbul Boğazı'nın üst akıntı sistemiyle Marmara Denizi'ne geldiğini ve bunun da denizi besin tuzu yönünden beslediğini ifade eden Okyar, şöyle konuştu:
"Marmara Denizi'nde görülen bu olay, red-tide olarak isimlendirdiğimiz ve denizlerde bir ya da birden fazla fitoplankton türünün aniden artışı sonucunda yoğunluklarının artmasıyla suyun renginin kırmızı ya da kahverengi bir hal almasına sebep olan biyolojik bir olaydır. Marmara Denizi'ne yoğun miktarda besin tuzu girdisi, fitoplanktonik organizmalar açısından ortamı besin yönünden zengin hale getiriyor. Böyle ortamı seven fitoplanktonik organizmaların aşırı artış göstermesi, Marmara Denizi'nin rengini değiştiriyor."
'TOPLU BALIK VE DİĞER CANLILARIN ÖLÜMÜNE NEDEN OLABİLİR'
Renk değişiminin yaşandığı bölgelerde bazı olumsuz durumların da olabileceğini dile getiren Okyar, "Fitoplanktonik organizmalar aşırı çoğaldıklarında tüm su yüzeyini kaplayarak ışık girişini engeller ve alt tabakalarda oksijensizliğe sebep olurlar. Aynı zamanda bu aşırı çoğalmaya neden olan fitoplanktonik organizmalar toksik madde de içerirler ve ortama bu maddeleri salgılarlar. Sonuç olarak ortamda bulunan balık ve diğer sucul organizmaların toplu ölümlerine neden olurlar." değerlendirmesini yaptı.
Okyar, sözlerini şöyle tamamladı: "Renk değişiminin böyle büyük ve sık olmasında insan faktörü çok yüksek. Ortama sürekli evsel ve endüstriyel atıkların verilmesi, tarımsal bölgelerdeki besin tuzunun yağmur sularıyla dere ve nehirlerle denize ulaşması sonucu ortam sürekli besin tuzu açısından zenginleşiyor ve bu da istenmeyen aşırı fitoplankton artışları ve renk değişimlerinin daha uzun süreli ve daha sık olmasına neden oluyor."
