Son yıllarda piyasalara yaptığı arka kapı müdahaleleri ve dolar kurunu baskılamak için uygulamaya soktuğu kısıtlamalar ile tartışma konusu haline gelen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yürüttüğü hatalı para politikaları nedeniyle Türkiye'de bir döviz krizi yaşanmasına engel olamamış ve ani kur artışlarının önüne geçebilmek için son çareyi 21 Aralık 2021 tarihinde Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasını hayata geçirmekte bulmuştu.
Büyük bir övgü ile piyasalara sunulan KKM, aradan geçen yaklaşık 2 yılın ardından AKP'nin ekonomide kurtulması gereken bir numaralı sorun haline dönüşürken, 28 Mayıs seçimlerinin ardından ekonominin başına getirilen Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Kur Korumalı Mevduat için tasfiye sürecinde yeni kararlar almaya devam ediyor.
BU GECE RESMİ GAZETE KARARI İLE YASAKLANDI!
Şimşek'in önerileri sonucunda TCMB Başkanlığına getirilen Hafize Gaye Erkan ile birlikte yürütülen çalışmaların ardından ilk olarak 20 Ağustos tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 4 tebliğ ile sadeleşme süreci kapsamında yabancı para mevduattan KKM'ye dönüşüm hedefi uygulamasına ve TL payına göre ilave/indirimli menkul kıymet tesis uygulamasına son veren Merkez Bankası, 14 Eylül tarihli Resmi Gazete kararıyla ise bankaların KKM hesaplarına yönelik sunduğu zorunlu karşılık miktarını 10 puan yükselterek yüzde 25'e çekmişti.
Kısıtlamalar beklenenden erken etki yaratırken, KKM havuzunda biriken toplam para 2023 yılında ilk kez azalma eğilimi göstermiş ve 60 milyar dolarlık bir erime gözlemlenmişti.
Buna karşın, KKM'den çıkışların çok yavaş olması, TCMB'yi ilave çözümlere iterken, bu gece Resmi Gazete'de yayımlanan karar ile Dövizden Dönüşümlü Kur Korumalı Mevduat hesapları için sürpriz bir karara imza atıldı.
Dövizden Dönüşümlü KKM hesapların açılmasının önüne yeni bir kasis koyulurken, bugüne kadar ne zaman isterlerse döviz alıp ertesi gün hemen KKM hesabına çevirebilen bireysel müşteriler, değişikliğin ardından yalnızca döviz hesaplarında 31 Ağustos'a kadar sahibi oldukları bakiyeyi KKM hesabına çevirebilecek.. Şirketler içinse bu tarih 30 Haziran olarak açıklandı.
Değişiklik yapılmadan önce kararın eski hali ise şu şekildeydi...
BU HIZDA KKM'YE SON VERMEK İMKANSIZ
20 Ağustos ve 14 Eylül tarihli kararlar ile KKM'ye girişlerin önüne set çekilirken, 60 milyar liralık bir geri çekilme yaşanması sağlanmıştı. Buna karşın havuzda biriken paranın büyüklüğü ve döviz cinsinden karşılığında ciddi bir değişiklik olmaması, Merkez Bankası'nı ilerleyen günlerde daha radikal hamleler yapmaya itebilir.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) 18 Ağustos tarihli raporuna göre 3 trilyon 407 milyar 948 milyon liraya ulaşan KKM havuzundaki toplam para, tüm zamanların rekorunu kırarak Merkez Bankası'nı alarma geçirirken, atılan ilk hamleler ekonomistler tarafından olumlu ancak yetersiz şeklinde değerlendirildi.
Ekonomist Alaattin Aktaş, söz konusu girişimler için "KKM bu tempoda ne yok olur, ne yükü biter" ifadelerini kullanırken, seçim sonrasında söz konusu uygulamanın yalnızca 2 ayda Hazine'ye 411 milyar liralık bir yük getirdiğine dikkat çekti.
BAŞARILI TASFİYE OLMAZSA YENİ KUR KRİZİ KAÇINILMAZ
Uzmanlar, mevcut Türk ekonomisi için KKM'yi bir 'saatli bomba' olarak tanımlarken, havuzda biriken paranın döviz cinsinden 125 milyar doları aşmış olması ve Türkiye'de bu miktarda bir döviz rezervinin bulunmaması nedeniyle, korku kaçışlarının önüne geçilmesinin şart olduğunu belirtti.
Bir başka deyişle, yaşanan siyasi istikrarsızlıklar, panik havası yaratacak uygulamalar ve ekonomik sorunlar, KKM'den çıkacak parayı yeniden döviz tevdiat hesaplarına yönlendirebilir. Böyle bir durumda 2021 yılının Aralık ayında yaşanandan daha şiddetli bir döviz krizinin meydana gelebileceği uyarısında bulunan uzmanlar, tasfiye sürecinin zamana yayılarak, kontrollü şekilde yürütülmesi gerektiğini vurguladı.
Söz konusu yorumlara ile paralel açıklamalarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, KKM'de parası bulunan vatandaşların hiçbir korkuya kapılmaması gerektiğini belirterek, "KKM bir realitedir. Bu hesaplar varlığını sürdürecek. Rezerv birikimi sonrasında, kontrollü bir plan ile KKM'den çıkış başlayacaktır" ifadelerini kullandı.
