Pestisitin kanserden zehirlenmelere birçok hastalığa yol açabileceğini belirten uzmanlar, gıdaları bu ilaçlardan mümkün olduğunca arındırabilmek için uygulanması gereken yöntemleri anlattı.
Uzmanlar, meyve ve sebzeleri yıkarken sirke yerine karbonat kullanılması gerektiğinin altını çizdi.
Tarımsal üretimde meyve ve sebzeleri mikroorganizmalar ve haşerelerden korumak için pestisit adı verilen çeşitli tarım ilaçları kullanılıyor.
Pestisit kullanımında yasal bir sınır bulunsa da gıdalarla birlikte bu kimyasalları çok fazla tüketmek çeşitli sağlık sorunlarına yol açıyor.
Medipol Mega Üniversite Hastanesi’nden Genel Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Pelin Basım ve İstanbul Medipol Üniversitesi’nden Gıda Mühendisi ve Mutfak Sanatları Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Emine Olum konuya dair önemli uyarılarda bulundu.
Doç. Dr. Basım, “Pestisitler, tarım ürünlerinin güvenliğini sağlayabilmek ve haşereler tarafından istila edilmesini önlemek için kullanılmak zorunda. Fakat dozunda ve uygun kullanım şart” dedi.
Basım, pestisitlerin sağlıksız kullanımları veya temizlenmeden tüketilmeleri halinde Parkinson, meme, prostat, kolon kanseri gibi çeşitli kanser türlerine, unutkanlık, erken yaşlanma, toksik etkilere bağlı gıda zehirlenmeleri ve anne karnındaki bebeğe kadar geçen genetik hastalıklara yol açabileceğini belirtti.
Meyve ve sebze yıkarken sirke kullanımının yeterli olmadığını belirten Doç. Dr. Pelin Basım, “Halkımız arasında sirkeli suyun bu pestisitleri tamamen temizleyeceği ya da deterjanlarla bu pestisitlerin temizlenebileceği yönünde yanlış bir inanış var.
En iyi temizleme aracı karbonat. Karbonatlı suda bekletmek pestisitleri büyük oranda yok eder.
Gıdaları 15-30 dakika arası karbonatlı suda bekletmelerini tavsiye ediyoruz” ifadelerini kullandı. Basım, meyve ve sebzelerin güvenilir yerlerden alınması, bol suyla yıkanması ve soyarak tüketilmesi gerektiğini de ekledi.
Yüksek doz pestisitle enfekte olmuş sebze ve meyvelerin tüketilmesinin zehirlenmelere yol açabileceğini belirten Basım, “Tipik turist diyaresini (yolcu ishali) andıran bulantı, yüksek ateş, kusma, ishal gibi akut semptomlar görülüyor. Acil servisler oldukça deneyimli ve tüketilen gıdaları sorguladıkları zaman pestisit zehirlenmeleri ortaya çıkıyor. Akut zehirlenmelerden ziyade kronik olarak yüksek doz pestisite maruz kalmak önü alınamaz ve tedavisi mümkün olmayan hastalıklara yol açabiliyor. Özellikle kanser geçmişi olan ve kronik hastalığı olan bireylerde bu pestisitlere uzun süre maruz kalmak kesinlikle hastalıkları tetikleyebiliyor. DNA’daki kırıklara sebep olduğu gibi gen mutasyonu ve bağışıklık sistemimizi onaran hücrelerin yok olmasıyla sonuçlanan hastalıklar zincirini ortaya çıkarabiliyor.”
Dr. Öğr. Üyesi Emine Olum da pestisitle ilgili önemli bilgiler verdi. Son aylarda ihraç edilen limonların Türkiye’ye geri gönderildiğini hatırlatan Olum, Türkiye’deki mevzuatların Avrupa Birliği (AB) ile aynı olduğunu ancak bazı çiftçilerin ekonomik kaygılardan dolayı verimi artırmak için olması gerekenden fazla pestisit kullandığını söyledi.
En çok pestisit bulunan meyve ve sebzelerin çilek, şeftali, ananas, üzüm, nektari, elma, armut ve ıspanak olduğunu belirtti.
Dr. Olum, vatandaşların ürün alırken büyük marketlerden iyi tarım uygulamalı sertifikalı ve organik tarım sertifikası olan ürünleri tercih etmelerini önerdi.
Bu sertifikalı ürünlerde kalıntı limiti çok düşük olan pestisitler kullanıldığını ve Tarım Bakanlığı tarafından denetlendiğini söyledi.
Ayrıca ürünlerin bol su ile yıkanması ve kabuklarının soyulmasının etkili olduğunu belirtti.
Pestisitlerin azaltılması için çiftçilere verilen eğitimin artırılması gerektiğini vurgulayan Olum, “Çiftçi kendi toprağına ve suyuna zarar verdiğinin farkında olmalı. Bu eğitimlerin düzenli ve sürekli şekilde yapılıyor olması lazım. İyi Tarım gibi bazı sağlıklı tarım yöntemleri konusunda çiftçi bilinçlendirilmeli ve desteklenmeli” diye konuştu.
Pestisit Nedir?
Pestisit, bitki ve hayvanlara zarar veren canlı organizmalara karşı kullanılan kimyasal maddelerin tümüne verilen isimdir.
Tarımsal üretimde zararlıları, böcekleri, kemirgenleri, bitleri, otları ve tarımsal üretim sonrası küflenme gibi biyolojik etmenleri yok etmek veya azaltmak amacıyla kullanılır.
Yapılan analizlerin uygunluğu, Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği'ne göre değerlendirilmektedir.