Haber ve fotoğraf: Hasan ÇEKİÇ
Şerafettin Mağmumi ile ilgili “Bir Jöntürk'ün Serüveni” ve “Anadolu ve Suriye'de Seyahat Hatıraları” adlı kitapların yazarı Prof. Dr. Nazım Hikmet Polat, Milli Düşünce Merkezi'nin düzenlediği konferansta Şerafettin Mağmumi’yi anlattı.
Dr. Nazım Hikmet Polat, Mağmumi hakkında kısaca şunları söyledi:
Şerafettin Mağmumi, 9 Kasım 1869’da doğdu. 1887’de Gülhane Mekteb-i Tıbbiyye-i Askeriyyesi’ne girdi ve 1894’te tabip yüzbaşı olarak mezun oldu. Hekimlik mesleğini seçmesinde üç yaşında iken annesinin veremden ölmesinin etkili olduğu söylenir. Anne şefkatinden mahrum olarak büyümesinden dolayı Mağmumi (gamlı) lakabını almıştır.
Kuleli Mektebi’nde okurken hürriyetçi fikirlerle tanışan Mağmumi, 2 Haziran 1889 tarihinde İbrahim Temo (Ohri), Abdullah Cevdet (Arapkir), İshak Sükutî (Diyarbakır), Çerkez Mehmet Reşid (Kafkasya), daha sonra Hikmet Emin (Konya), Cevdet Osman, Kerim Sebatî, Mekkeli Sabri Bey, Selanikli Dr. Nazım Bey, Giritli Şefik, Bakülü Hüseyinzade Ali tarafından İttihat ve Terakkî Cemiyeti’nin kurucu üyeleri arasında yer aldı.
*Hekimlik mesleği ile ilgili çeşitli yerlerde görevler ifa etti.
*Paris’te İttihat ve Terakki’nin örgütlenmesinde etkili oldu.
*Paris’te Jön Türkler tarafından çıkarılan Meşveret dergisinde “Sâî” takma adıyla bazı yazıları neşredildi.
İkinci kez Paris’e gittiğinde bu defa Meşveret Dergisi’nde kendi adıyla yazılar yazdı. Bu arada Paris’te doktorluk mesleği ile ilgili 3 dalda ihtisas yaptı. “Osmanlıcılık” fikri üzerinde yoğunlaşan Yusuf Akçura ile karşılaştı ve O’na; “Osmanlıcılık esas olamaz, esas olan ‘milliyettir, Türk milletidir’ telkinin de bulundu.” Akçura’da derin izler bırakan bu görüşmeden sonra, Türkçülük fikrinin bütün çalışmalarının merkezinde yer aldığını görüyoruz.”
Şerefeddin Mağmûmî 1901’de Paris’ten ayrılıp Mısır’a gitti. Kahire’de bir muayenehane açtı.
Ve arkadaşları ile Kahire’de 1903’te Türk gazetesini çıkardılar. Bu gazetede Yusuf Akçura’nın “Üç Tarz-ı Siyaset” adlı makalesi yayımlandı.
II. Meşrutiyet’in ilânından sonra İstanbul’a tekrar döndü. Burada beş ay kadar kalan Şerefeddin Mağmûmî, Meşrutiyet’in beklentilerine cevap verememesi üzerine yeniden Mısır’a döndü.
Hayatı Türk milliyetçiliği mücadelesi ile geçen, hiç evlenmeyen, çok sayıda eseri olan Şerefeddin Mağmumi, 20 Temmuz 1927’de Kahire’de öldü.
Bir dinleyicinin Abdullah Cevdet’in “Türk ırkının ıslahı için Batı’dan damızlık erkek getirilmesi” fikrine dair sorusuna;
“Abdullah Cevdet’in bütün eserlerini inceledim, böyle bir sözünü görmedim. Benden önce Abdullah Cevdet konusunda doktora yapan bir arkadaş da rastlamamış. Ben bunun doğru olmadığı, zamanın şartları gereği bir yakıştırma olduğu kanaatindeyim. Abdullah Cevdet, Kürt Teali Cemiyeti üyesidir.” Cevabını verdi.
