Anayasa rafa bu nasıl kafa?

9 Temmuz 2018''de yürürlüğe giren tek adam rejimini eleştiren CHP İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu "O günden bugüne anayasal yargıya ilişkin çarpıcı veriler incelendiğinde Türkiye Cumhuriyeti ''Anayasal Devlet'' özelliğinden uzaklaştırdı" dedi…

Anayasa hukuku uzmanı Prof. Dr. Kaboğlu''na "Tek Adam Rejimi" ile başlayan yeni rejimin demokrasiyi ve hukuku nasıl etkilediğini sordum.

Kaboğlu dedi ki;

"Yasama, Türkiye Büyük Millet Meclisi yetkisinde iken Saray''da Paralel Yasama oluştu.

Bu sürede, hukuk sistemine, 280 normatif düzenlemeyle, tam 5.446 madde yürürlüğe girdi.

- 84''ü Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri (2.472 madde)

- 6''sı Kanun Hükmünde Kararname (553 madde)

- Toplarsak 90 düzenlemeyle 3.025 madde kapalı kapılar ardında, sarayda atanmışlar tarafından hazırlandı.

Buna karşılık, Meclis''in seçilmiş 600 milletvekili;

- 2.421 maddeyi görüşerek 190 teklifi yasalaştırdı.

- Bu 190 yasadan, 108''inin, Anayasa Mahkemesi''ne başvuru yapılamayan uluslararası antlaşmalardır.

- Geri kalanlar bakanlardan ya da Saray''dan gönderilen tekliflerdir."

Sordum: Yasama, Yürütme ve Yargı olarak anayasada yer alan üç gücün demokrasilerde ayrı ayrı etkili olmaları gerekirken tek kişide toplanmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kaboğlu dedi ki;

"Paralel yasama yapılanmasının yanında yürütmede ise; hükümet ve bakanlar kurulunun kaldırılarak, Cumhurbaşkanı''nın yürütme ile özdeşleşmiş olması, devlet yönetimini ''parti başkanı tek kişi'' tercihine indirgedi.

Yargının da yürütmenin güdümüne girmesiyle yürürlükteki anayasal kuralları uygulanamaz bir hal aldı.

Bu anayasal kurgusu sürdürülemez…"

Sordum: Siz Meclis Anayasa Komisyonu üyesisiniz. CHP de meclisin 2. Büyük partisi. Anayasal denetimin bir gereği olarak Anayasa Mahkemesi''ne başvurular yaptınız mı?

Kaboğlu dedi ki;

"Yürürlüğe giren 280 düzenlemenin, 132''si için iptal istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurduk.

Bunların 63''ü Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 63''ü yasa ve 6''sı ise Kanun Hükmünde Kararnamelerdir.

AYM 35 başvurudan 18''ine ret, 17''sine ise iptal kararı verdi. Karar süresi yaklaşık 13 ay oldu.

7145 sayılı OHAL Yasası için AYM 3 yıldır karar vermedi.

Ayrıca meclis iradesine darbe vuran Güvenlik Soruşturması gibi yasaların bekletilmesi kabul edilemez.

Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerine ilişkin, CHP''nin yaptığı 63 iptal başvurudan yalnız 10''una ilişkin karar veren AYM''nin, ortalama karar süresi 17 ay oldu.

Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri, adeta seri imalata dönüştü.

Anayasal yargının işletilmemesi, bırakın iktidarın yeni anayasa söylemini, anayasasızlaştırma hedeflerinin kanıtı niteliğindedir."

Sordum: Sistematik Anayasa İhlalleri neler?

Kaboğlu dedi ki;

Tespit ettiğimiz sistematik anayasa ihlallerini şunlar:

1) Yasama yetkisi devredilmez ilkesi (Anayasanın 7. maddesi)

2) Hukuk devleti ilkesi - Normlar hiyerarşisinin ihlali, hukuki belirlilik ve güvenlik ile kamu yararı alt ilkelerinin ihlali (Anayasanın 2. maddesi)

3) Sosyal devlet ilkesi (Anayasanın 2. maddesi)

4) Devletin temel amaç ve görevlerine ilişkin yükümlülükler (Anayasanın 5. maddesi)

5) Yürütme yetkisi ve görevine ilişkin sınırların ihlali (Anayasanın 8. maddesi)

6) Temel hak ve özgürlükler (özellikle Anayasanın13, 19, 20, 21, 33, 35, 36, 38, 56, 70. Maddeleri)

7) Kanun önünde eşitlik ilkesi (Anayasanın 10. maddesi)

8) Anayasa''nın bağlayıcılığı ve üstünlüğü (Anayasanın 11. maddesi)

9) İdarenin kanuniliği ilkesi (Anayasanın 123. maddesi)

10) Yerinden yönetim kuralları (Anayasanın 127. maddesi)

11) Devletin çevreyi koruma yükümlülüğü (Anayasanın 43, 56, 63, 169, 170. maddeleri)

12) Kamu görevlilerinin mesleğe giriş ve özlük haklarına ilişkin kanuni güvenceler (Anayasanın 128. maddesi)

13) Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcılığı kuralı (Anayasanın 153. maddesi)

14) İnsan haklarına ilişkin uluslararası sözleşmeler (Anayasanın 90. maddesi)