Geçtiğimiz mayıs ayında Türk dünyası açısından bölgede çok önemli bir gelişme yaşandı. Bağımsızlığa kavuşmalarından bu yana geçen onaltı yıl içinde ikinci kez bir Türkmenistan cumhurbaşkanı Azerbaycan’ı ziyaret etti. Türkmenistan cumhurbaşkanı Berdimuhammedov’un Bakü’de Azerbaycan lideri İlham Aliyev’le yaptığı görüşmelerden sızan bilgiler, bugüne kadar aralarındaki anlaşmazlık Moskova tarafından içten içe kışkırtılan Aşkabad’la Bakü arasında özellikle enerji alanında önemli işbirliğine doğru adımlar atıldığını gösteriyor.
Haydar Aliyev’in sağlığında Saparmurad Niyazov (Türkmenbaş)’un 1996 yılındaki Bakü ziyaretini izleyen yıllarda, iki kardeş ülke arasında Hazar Denizi’nde petrol sahalarının paylaşımı, Haydar’ın statüsü gibi konularda Rusya’nın da kışkırtması, merhum Türkmenbaşı’nın aşırı kendini beğenmiş ve uzlaşmaz tavrıyla birleşmesi sonucu ilişkiler donmuştu.
Türkmenbaşı’nın ölümünden sonra İlham Aliyev yönetimi yeni seçilen Berdimuhammedov yönetimiyle yoğun bir yakın diplomasi trafiği başlattı. Her iki lider de karşılıklı görüş teatisinde bulundular ve sonunda yeni Türkmen lider Azerbaycan’a Bakü’ye gelerek Aliyev’le görüştü.
Bakü’deki temaslardan iki cumhurbaşkanının da Azerbaycan’la Türkmenistan arasında ilişkilerde yeni bir beyaz sayfa açarak, güçlü bir stratejik ortaklık konusunda uzlaştıkları anlaşılıyor. Berdimuhammedov’un iktidara geldikten sonra ilk icraatlarından biri de yıllardır açılmayan Türkmenistan büyükelçiliğini açmak oldu. Ayrıca her iki ülkenin bakanlar kurulları arasında ortak bir siyasi-ekonomik koordinasyon komitesi de kuruldu.
Aliyev ve Berdimuhammedov bugüne kadar iki ülke arasında problem olan Hazar Denizi’ndeki Kepez ve Serdar petrol çıkarma sahalarında işbirliği konusunu tartıştılar. Her iki saha da ülkelerin karasularının tam sınırından geçtiğinden bugüne kadar buralardan verim alınamıyordu.
Ayrıca Moskova’nın baskıları yüzünden hâlâ “proje” aşamasından ileri gidemeyen Trans-Caspian boru hattıyla ilgili olarak cumhurbaşkanları bir girişim başlatma kararı aldılar. Böylece Türkmen doğalgazını Türkmenistan’ın Türkmenbaşı limanından Hazar’ın altından Bakü’ye ulaştıracak boru hattının inşasıyla Nabucco Gaz Projesi’nin asıl önemli ayağı Türkmenistan çıkış noktası da hayata geçmiş olacak!
Ne var ki Medvedev yönetiminin bu “tarihi” denebilecek ziyarete tepkisi gecikmedi. İlk dış gezisini Kazakistan’a yapan Putin’in Kremlin’deki gölgesi Dimitri Medvedev Gazprom’un başkanı Aleksi Miller’i de alelacele Aşkabad’a gönderdi. Miller, doğrudan Bakü’den yeni dönen cumhurbaşkanı Kurbankulu Berdimuhammedov’la görüşmek istedi ancak cumhurbaşkanı yerine başbakan yardımcısı Tadıyev’le görüşmek zorunda kaldı.
Yarın konuyu işlemeye ve Türk cunhuriyetleriyle Rusya arasındaki enerji savaşını değerlendirmeye devam edeceğiz.
