Özbekistan'da cumhurbaşkanlığı seçimleri

Özbekistan’da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleri sonunda İslam Kerimov oyların yüzde seksensekizini alarak üçüncü kez Cumhurbaşkanı seçildi. Böylece Orta Asya’nın jeopolitik açıdan merkezi Özbekistan’da, seçmen bir kez daha, istikrar ve kalkınma, terörizmle mücadele için Özbekistan bağımsızlığının kurucusu İslam Kerimov’a oy verdi.
Seçimleri Türkiye’den izlemek üzere davet edilmiş dört gözlemciden biri de bendim. İmam Buhari’nin doğduğu Hoca İsmail ve Tümen ilçeleriyle Semerkant il merkezindeki çeşitli sandıklarda gözlemlediğim, katılımın sürekli kar yağışına karşın hayli yüksek oluşuydu.
Özbekistan Yüksek Seçim Kurulu, ülkedeki her seçim öncesinde seçmene nasıl oy vereceğini, seçimlerin niteliğini anlatan kapsamlı broşürler dağıtıyor. Cumhurbaşkanı Kerimov ise Taşkent’te oyunu kullanırken kendisiyle görüşen gazetecilere yarım saate yakın seçimlerin önemi ve Özbekistan’ın geleceğiyle ilgili görüşlerini açıkladı. Özbekistan Cumhurbaşkanı, basının özellikle de terörizmin tehdidi altındaki ülkelerde sorumlu görev yapmasının gerekliliğinden söz ederken, “Türkiye’ye eğitim için Özbekistan’dan gazeteci göndermeliyiz” şeklinde konuştu. Kerimov’un bu mesajının diplomatik tercümesi ise Türkiye ile Özbekistan arasında son zamanlarda gözlenen ilişkilerdeki sıcaklık. Cumhurbaşkanı Gül’ün Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan’dan sonra, Özbekistan’a Şubat ayında geleceği konuşuluyor. Ne var ki henüz karşılıklı bu konuda diplomatik temaslar yapılmamış.
Özbekistan Cumhurbaşkanlığı seçimlerine çeşitli ülkelerden 262 uluslararası gözlemci katıldı. Bunların arasında ilginç isimler de vardı. Rusya lideri Putin’in bir ay önce SVR (Rusya Dış İstihbarat Örgütü) başkanlığından alarak Bağımsız Devletler Topluluğu Sekreterliği’ne getirdiği Sergey Lebedev, Batı ve Soros destekli Turuncu devrimlere karşı başlatılan operasyonlarda etkin rol oynamış bir isim. Örneğin 2005 yılındaki Azerbaycan meclis seçimleri öncesi Bakü’yü ziyaret eden Lebedev’in cumhurbaşkanı ve diğer yetkililerle görüşmesinin ardından eski Dış Ekonomik İlişkiler Bakanı Ferhat Aliyev ile Sağlık Bakanı ve Cumhurbaşkanlığı görevlisi Akif Muratverdiyev tutuklanarak  “darbe” girişimiyle suçlandılar. Ferhat Aliyev ile Ali İnsanov onar yıl hapse mahkum oldular. Türkmenbaşı’nın ölümünü izleyen günlerdeyse Lebedev’in Aşgabad ziyaretinin ardından, aralarında Türkmen Meclis Başkanı, bazı generaller ve üst düzey bürokratların bulunduğu 130 kişi ABD yanlısı darbe girişimiyle suçlanarak hapse atıldılar. Yeni cumhurbaşkanlığına seçilen Berdimuhammedov’un ant içmesinin ardından, Türkmenistan’da milyarlık yatırımlar yapan Ahmet Çalık’a Türkmenistan’dan gitmesi için baskı yapıldı.
Seçimleri AGİT’ten, Şanghay İşbirliği Örgütü’nden ve İslam Konferansı Örgütü’nden gözlemciler de izlediler. Hepsinin genel eğilimi seçimlerde bir problem ve baskı olmadığı şeklindeydi. Ama her zamanki gibi AGİT gözlemcileri gerçeği herkesten daha iyi bildiklerinden olacak “Ayağı yere basmayan”  suçlamalarda bulundular.
Görüştüğümüz bir Özbek yetkili “Onları istedikleri seçim bölgesine götürüyoruz. İstedikleri gibi dolaşıp seçmenle, yetkililerle görüşüyorlar. Ne bir şikayet ne bir usulsüzlük kaydı tutmuyorlar. Israrlı sorularımıza karşı birşey söylemiyorlar. Sonra ülkelerine dönünce, sanki komut almış gibi aleyhte konuşmaya başlıyorlar.” dedi.
Özetle İslam Kerimov’un seçilmesiyle Özbekistan yoluna devam ediyor. Özbekistan’ın tek bir yolu var: O da Ceditlerin yoludur.

Yazarın Diğer Yazıları