Bugünkü Yazarlar Tüm Yazarlar
Sadi SOMUNCUOĞLU

Sadi SOMUNCUOĞLU

Parlamenter Sisteme dönüş üzerine

Gündemimizin önemli başlıklarından biri de iyileştirilmiş ve güçlendirilmiş parlamenter sisteme dönüştür. Çok doğru bir gündem. Ancak henüz ortada elle tutulur bir teklif yok. Zor bir mesele. Çok partili demokratik hukuk sistemiyle yönetilen ülkelerin de bazı sıkıntılarının olduğu malum. Geçen hafta İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener'in çalışmaları tamamladık, yakında kamuoyu ile paylaşacağız diyerek ön alması önemli. Yine, İYİ Parti'nin yeni bir anayasadan yana olmadıklarını vurgulaması çok daha önemli. Zira, Osmanlı'dan bu yana 144 yıldır hep ülkeyi kurtaracağına "iman" edilen yeni anayasanın peşinde olduk. Yenisi her geldiğinde bayram ettik. Eh haksız da değildik, işin ucunda kurtuluş vardı… Vardı da, "kurtarıcı" anayasanın da yanlışları ortaya çıktı, onu da tartışmaya başladık, birbirimize girdik. Yenisi için de azimliydik… gele gele "yeninin sihri" ve "demokrasi" aşkıyla ülkeyi toptan "tek adama" teslim ettik, uçacağımız söylendi, inandık. Uçmayı beklemeye başladık. Uçmasına "uçtuk" da nereye? İflas edince anladık ki vaziyet berbat. Berbat olduğu matematik bir gerçek ama, hala eski ezberlerin peşinde koşanlarımız eksik değil.

Bir türlü mevcudu ıslah edelim diyemedik, diyenlerimiz de oldu ama dinlemedik. Bizi yeni anayasalar değil, ehliyet ve liyakat sahibi insanlarımız kurtarır diyenler küçümsendi.  

**

Gelinen kavşakta ıslah edilmiş anayasa hazırlanarak, vatandaşa anlatılacak. İlk seçimler, TBMM matematiği, sonucu gösterecek.

Vatandaş sıfatıyla tecrübelerimize dayanarak önemli gördüğümüz bazı tekliflerde bulunmayı görev biliyoruz.

Bunlar:

1) Seçimlerde karma liste kullanılmalı. Buna göre seçmen;

a) Bir partinin oy pusulasını, hiçbir değişiklik yapmadan aynen kullanabilir.

b) Bir partinin oy pusulasında değişiklik yaparak istemediği aday veya adayları çizerek yerine başka bir partinin oy pusuladan bir veya birden çok aday ile bağımsız aday ismini yazabilir. İsterse mevcut adaylardan, parti farkı gözetmeden seçim bölgesinin çıkardığı sayıda milletvekilinin ismini kendisi yazarak oy kullanabilir.

Gerekçe: Bu sistemde hâlihazırdaki milletvekili seçimi adı altında yapılan, gerçekte ise parti genel merkezleri tarafından hazırlanan, (bir anlamda parti listelerinin seçimi denebilecek) demokrasiye aykırı seçimler ortadan kalkacak. Yerine demokrasiye uygun olan gerçek milletvekili seçimi ile millet iradesi gelecektir. Milletvekili, yetkiyi veren milletin temsilcisi olacak, hesabı genel başkanlara değil millete verecektir.

Böylece "Egemenliğin kayıtsız şartsız Türk Milletine ait olduğu" ilkesi ve bunun TBMM'nin şahsında tecessüm etmesi sağlanacaktır. Milli devlet, bir zümrenin, genel başkanların veya partilerin elinden alınmış ve bu kutsal yetki gerçek sahibi olan demokratik hukuk devletine devredilerek milli devletin inşası tamamlanacaktır.

Milletin tercihiyle seçilecek milletvekilinin, her hâlükârda, Parti ve Genel Başkanların seçeceklerinden ehliyet ve liyakat bakımından daha uygun olacağı, daha özgür hareket edeceği açıktır. Bu ise TBMM'nin, oradan çıkacak hükümetin ve bürokrasinin kalitesini yükseltecek ve ülkenin başarı hanesine yazılacaktır.

Karma liste ile partiler arası çekişme ve hükümet icraatlarında görülen hizmetlerin "bana oy veren veya vermeyen" bölge ayrımı önemli ölçüde giderilecektir. Partizanlık asgariye indirilerek adaletli yönetim sağlanacaktır.

2) Seçim çevreleri en fazla 5 veya 6 milletvekiline göre belirlenmelidir.

Gerekçe: Şu anda 81 ilin 27 si 7 ve üzeri, 15'i 10 ve üzeri 54'ü 6 ve daha az milletvekili çıkarıyor.  İstanbul 98 milletvekili çıkarıyor, Ankara 3 seçim bölgesine ayrılmış. Demek ki teklifimizin herhangi bir sakıncası yok. Aksine yararı var.  Buna göre, seçmen oy vereceği, kendisini temsil edecek milletvekilini daha yakından tanıma imkânına kavuşacaktır. Milletvekili de aynı şekilde seçim bölgesinin ve seçmenlerin dertlerini yakından tanıma imkânını bulacaktır.

(Devamı var)

 

Yazarın Diğer Yazıları