Şekerde “mücbir” oyunu

Şekerde “mücbir” oyunu
Şeker fabrikalarının özelleştirilmesinden sonra üretilen ve işlenen pancar miktarındaki kayıp yüzde 62’yi buldu. Yüksek karlılık için mücbir sebeplere dayanarak rakamlarla oynandığı iddia ediliyor.

Özelleştirilen fabrikalara getirilen yüzde 90’ın altında üretim kapasitesine düşmeme şartı nedeniyle kota kaybına uğramamak için fabrikaların “mücbir nedenlere” dayanarak kotanın yüzde 90’ı kullanılmış gibi gösterdiği iddia edildi. Cumhuriyet gazetesinden Gamze Bal’ın haberine göre, ulaşılan kaynaklar, “Üretimi kotanın yüzde 90’ının altında kalan fabrikalar, kotalarını Türkşeker’e devretmesi gerekiyor. Elbistan, Alpullu, Erzurum ve Muş fabrikasındaki üretim, kotanın yüzde 90’ının altında kaldı. Bunu önlemek için mücbir sebeplere başvurulduğunu duyduk. Türkşeker’e devir yapıldı mı, denetim yapıldı mı kamuoyuyla paylaşılmalı” dedi.

- Çorum Şeker’de 2019/20 üretim sezonu için 95 bin 750 ton A kotası, 4 bin 788 ton B kotası tahsis edildi. Bu kotaya karşılık şeker üretim miktarı, bir önceki sezona göre yüzde 23.8 azalarak toplamda 86 bin 190 tona geriledi. Bu miktarın, devir sırasında konulan şartlardan olan kotanın tam yüzde 90’ına karşılık gelmesi, rakamlarla oynandığını düşündürüyor.

- Kırşehir Şeker Fabrikası’nda işletme raporlarındaki bazı verilerde fabrikasyon randımanı 90.2 gibi Türkiye ve fabrika şartları için erişilmesi çok zor bir değer olarak gösterildi. Uzmanlar, hangi yatırımlar yapıldı da AB standartlarında randıman sağlandığının belirtildiğinin izaha muhtaç olduğunu belirtti.

- Bu durum, arzın doğru okunamamasına yol açarak, yerli şekerde arz darlığına sebep olabilir. Bu da Türkiye’yi iç tüketim için şeker ithal eder duruma getirebilir.

ÖZELLEŞTİRME ÖNCESİNE GÖRE

Muş Şeker Fabrikası’nda özelleştirme öncesi (2017’de) 43 bin 100 ton şeker üretilirken, özelleştirme sonrası (2019’da) bu üretim yüzde 58.3 düşüşle 17 bin 935 tona geriledi. Bu sayı, tahsis edilen A kotasının yalnızca yüzde 44.3’üne karşılık geliyor. Bu fabrikada işlenen pancar miktarı da 2017’de 314 bin 500 ton iken 2019’da yüzde 60 azalarak 126 bin 500 tona düştü. Toplam kayıplar ve melasta kalan şeker değeri, özelleştirme öncesine göre ciddi düşüş kaydetti.

EN YÜKSEK DÜŞÜŞ

Elbistan Şeker Fabrikası’ndaki üretim düşüşünün ise en az yüzde 20-30 aralığında olduğu belirtildi. Kırşehir Şeker Fabrikası’nın 2017 üretimi 90 bin 220 ton iken 2019’da yüzde 12.6 azalışla 78 bin 850 tona düştü. Aynı dönem aralıklarında bu fabrikada işlenen pancar ise yüzde 22 azalışla 496 bin 450 tona indi. En yüksek düşüş ise yüzde 62.2 ile Erzurum’da gerçekleşti.