Fatih ERBOZ / Ankara
Türkiye-Rusya-İran üçlü zirvesinin ardından anayasa hazırlığı çalışmaları, göç ve teröristlerin Suriye topraklarından temizlenmesi konuları, tartışılır noktalarıyla birlikte gündeme oturdu.
Emekli Büyükelçi Onur Öymen, "Suriye - Türkiye sınırında, kaç kilometrelik mesafede siz güvenli bölge yapacaksınız, yani doğu-batı ekseninde, bazı askerî uzmanlar 140 kilometre diyor. Bunun gerisi ne olacak? Gerisinde yine PYD ve Türkiye bitişik mi yaşayacak? PYD ile komşu olursanız, güvenlik sorunu ve riski devam edecek" diye konuştu.
Onur Öymen, Esad'ın çıkarttığı affa temas ederek, sözlerini şöyle sürdürdü,
"Türkiye, PYD'yi terör örgütü olarak kabul ediyordu, şimdi Suriye de kabul ediyor. Türkiye ile Suriye'yi bir anlamda birleştiren bir nokta oldu. Bir ikincisi, Suriye'nin teröristlere af ilân etmesi. Barış olursa, o insanlar da geri dönerse cezalandırılacak diyorlardı, hepsine af çıkarttı. İki önemli gelişme bunlar. Halep'teki gibi bir çatışma olursa, o zaman büyük bir göç olacak ve çok sayıda insan gelecek. Bunun çaresi ne? Soçi mutabakatı, ama, terör problemini çözemedi."
Türkiye ile Suriye arasında güvenli bölge kurulması çalışmalarını da hatırlatan Öymen, şunları söyledi, "910 kilometrelik bir sınırımız var. Bu sınırın bir bölümü nispeten küçük, bir bölümü de Türkiye tarafından çıkan Afrin, El Bab gibi yerler ki, Türkiye, buralarda kontrolü ele geçirmiş durumda. Geri kalanı ne olacak? PYD, Türkiye sınırında varlığını sürdürecek mi? Türk ve ABD askerleri, 100 kilometrelik alanın güvenliğini nasıl sağlayacak? Kıbrıs'ta 147 kilometreyi 30 bin askerle koruyoruz. Devriyeler için 5 ilâ 8 kilometre derinliğinde diyorlar? Güneyimizde PYD ile komşu olacağız. Bunlar ciddî sorunlar."
"Burada en ince ve en hassas nokta şu, anayasa hazırlama komisyonu konusunda ülkelerin mutabakata varması" değerlendirmesinde bulunan Onur Öymen şöyle devam etti, "Irak anayasasının yabancıların dayatması sonucunda hazırlanması, fiîlen, Kuzey Irak'ta adı konulmamış bir devletin kurulmasına yol açtı. Suriye'de de bunu yaptığınız zaman Türkiye'nin sınırdaşı olan bölgelerde Suriye otoritesi kalmayacak. Bunları çok iyi düşünmemiz lâzım. Irak anayasası hazırlanırken itirazlar oldu. ABD'nin baskısıyla formül bulundu. Bu formül fiilen Irak'ı parçalanmış hale getirdi. Suriye'de PYD-YPG'nin 60 binden fazla silâhlı gücü var. 24 binine bunların ABD maaş veriyor. Bunları silâhlandırdı. Kongreden kuzey Suriye'de teröristleri temizlemek için 300 milyon dolar para istedi. Türkiye olarak kayıtsız kalmamız mümkün değil. Suriye demokratik anayasasını Suriyeliler yazsın. (Dışarıdan bir elbise dikelim bunlara giydirelim) olmaz."
