Diyanet İşleri Başkanlığı’nın tüm uyarılarına rağmen, türbe ziyaretçileri arasında yapılan bir araştırma insanların burada ’dileklerini’ ileterek rahatladıklarını ortaya çıkardı. İş ve eş isteyen türbeye koştu
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın İslam’da yalnızca Allah’tan istekte bulunulduğuna dikkat çekerek, türbe ziyaretleri sırasında dinin kabul etmeyeceği istek ve hareketlerden uzak durulması uyarısına rağmen, ziyaretçiler bildiğini okumaktan vazgeçmiyor. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Din Psikolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Köse’nin yürütücülüğünde yapılan “Popüler Kültür, Popüler Dindarlık: Türk Toplumunda Türbe Fenomeni Üzerine Psiko-sosyolojik Bir İnceleme” adlı 2 yılı kapsayan bir araştırma, türbeyi ziyaret edenlerin ilginç profilini ortaya çıkardı. 23 ilde 30 türbede 3 bin ziyaretçinin katıldığı araştırmada, insanların mutluyken değil de genellikle sıkıntılı durumdayken türbelere gidip isteklerini ilettiği ve medet umduğu görüldü.

Dertlerine derman arıyorlar!
Mutlu ve huzurluyken türbeye gidenlerin oranı yüzde 7 olurken, sıkıntılı zamanlarında gidenlerin oranı ise yüzde 24 oldu. Ziyaretçilerin 29’unun hastalık veya sıkıntılarına çare aradığı, yüzde 22’sinin evlenmek, çocuk sahibi olmak veya aile geçimsizliğini gidermek, yüzde 14’ünün imtihan veya derslerde başarılı olmak, yüzde 11’inin iş bulmak veya geçim sıkıntısından kurtulmak için dilekte bulunduğu ortaya çıktı. Kısırlık, romatizma, saç dökülmesi, arpacık, otizm, down sendromu, sara gibi rahatsızlıkların yanı sıra depresyon, iç sıkıntısı veya çocukların altını ıslatmaları gibi daha çok psikolojik problemler için türbelerde derman arandı. Türbelerde şeker dağıtma, kurban kesme, süt dökme, tuz dökme, toprak alma, taş yapıştırma gibi uygulamalar da belirlendi. Prof. Dr. Ali Köse, araştırmanın insanları anlamaya yönelik bir çalışma olduğunu belirterek, insanların türbe ziyaretini dinin bir gereği gibi algıladığını söyledi.

Ümit duygusu aşılıyor
İnsanların türbelere daha çok sıkıntılı zamanlarında gittiklerini belirten Prof. Dr. Köse, “Türbe ziyareti insanlara ümit duygusu veriyor, olumlu beklenti içine girerek rahatlamalarını sağlıyor. Ayrıca, insanlar iletişim kurma duygusu yaşıyorlar. Belki kimselere anlatamadıkları dertlerini, isteklerini birisine anlatabildiklerini düşünerek rahatlıyorlar. Bu açıdan türbeler bir tür ’Güzin Abla’görevi üstleniyor. Türbelerde sosyal kaynaşma ve yardımlaşma da gerçekleşiyor. İnsanlar birbirlerinin dertlerini paylaşıyor, kendileri gibi dertli başka insanlar olduğunu görüyor ve rahatlıyorlar.”

Statü alanları
Türbeleri genel statülü ve özel statülü türbeler olarak ikiye ayırabileceklerini anlatan Köse, şunları söyledi: “Çoğu türbe genel statüye sahip, buralara birçok nedenle gelen oluyor, ama bazı türbeler tıpkı kaplıcaların farklı hastalıklara yönelik olması gibi farklı dilekler ve dertler adına şöhret bulmuş. Mesela Elazığ’da Beşik Baba Türbesi özellikle çocuğu olup da yaşamayanların ziyaret yeridir. Murat Baba Türbesi muradına ulaşamayanların, Arap Baba Türbesi ve Üryan Baba Türbesi ruh hastalarının, sara hastalarının, felçlilerin ümit kapısıdır. Öksürük Dede diye bir türbe bile var. Öksürükten mustarip olanlar buraya gidiyor.”

Ölüden istekte bulunmak insanı şirke götürür
Dinimizde kabir ziyaretine ancak ve ancak ölümden ibret almak, kabrini ziyaret ettiğimiz yakınımıza dua etmek, ruhu için Fatiha ve Yasin gibi sureler okumak için ruhsat verilmiştir. Nuh suresinde de belirtildiği üzere, insanları ölümlerinden sonra putlaştırmak, kabirlerinden çeşitli isteklerde bulunmak Allah’ın affetmeyeceği bir günah, Ona ortak koşmak manasına gelen şirktir ki, bu durum insanı imanından eder... Allah, insanlardan kendisine kul olmaktan ve her şeyi ancak Allah’tan dilemekten başka bir şey istememiştir. Zariyat suresinde buyruluyor ki; Ben, cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.

İlginç dilekler...
Türbe alanlarındaki duvarlara veya türbe defterine yazılan örneklere de yer verilen araştırmaya göre ilginç bazı dilekler şöyle:
- Sivas Gani Baba Türbesi:
“Mrb. Gani Baba, sana bir sürü dileklerde bulunuyoruz. Bunun farkındayız, ama bişi daha isteyecektim. Noolur 1,75 oliiim. Noolur!”
“Ben sağlıklı, mutlu, heyecanlı, maceralı bir hayat istiyorum. Ayrıca gitar istiyorum.”
- Diyarbakır Hz. Süleyman Türbesi:
“Ya Hz. Süleyman, hırsızların
kalbine merhamet ver ki, altınlarımı geri getirsinler.” (Kürtçe)
“Allah’ım kaynanamdan kurtar beni.”
- Konya Tavus Baba Türbesi:
“Utku’ya okul, Serkan’a okul, Ekrem’e evlat, iş, Mehmet’e iş, hanım, Delal’e kısmet, ev, huzur.”
“Her şey çok güzel, teşekkürler. Umur.”