Türkiye’nin ekonomik tarihinde unutulmaz bir yer edinen Menteşoğlu Holding, 1980’lerde Koç Holding’i bile geride bırakarak adını zirveye yazdırdı. Ancak, Hasbi Menteşoğlu’nun liderliğindeki bu dev, hayali ihracat ve kaçakçılık iddialarıyla bir gecede iflas bayrağını çekti. Samsun’da salyangoz toplayarak başlayan bu çarpıcı hikaye, girişimcilik, zenginlik ve trajediyle dolu.
ZENGİNLİK SALYANGOZDAN GELDİ
Efsane İşler adlı YouTube kanalında paylaşılan bir derlemeye göre, 1940’lı yıllarda Samsun’un köylerinde, Menteşoğlu ailesi derelerden salyangoz toplayarak geçimini sağlıyordu. El yapımı süpürgeler satarak kıt kanaat yaşayan aile, salyangozları yurt dışına ihraç eden tüccarların kazancını fark etti.
Bu pastadan daha büyük pay almak için 1962’de, 500 bin lira sermayeyle Menteşoğlu Şirketler Grubu’nu kurdular. Köylülerden salyangoz tedarik ederek ihracata başlayan şirket, kısa sürede kurbağa bacağı, at ve eşek eti gibi niş ürünlerle portföyünü genişletti.
JAPONYA'YA BİLE İHRACAT YAPTI
1970’lerde Avrupa pazarından gelen taleplerle deniz ürünleri sektörüne giren Menteşoğlu, deniz anası, köpek balığı, deniz salyangozu ve Japonya’da değerli deniz patlıcanı ihracatına başladı. 1980’lerde holding, 200 milyon dolarlık ihracat geliriyle Türkiye’nin en büyük şirketlerinden biri oldu. 43 fabrikası ve 30 bin çalışanıyla dev bir istihdam kaynağı haline geldi. Hasbi Menteşoğlu, “Hasbi Ağa” lakabıyla hem iş dünyasında hem de Samsun’da tanınan bir figür oldu.
DEV HOLDİNGİ GERİ DE BIRAKTI
1987’de Menteşoğlu Holding, 256 milyon dolarlık ihracatla Tekfen Holding liderliğindeki listede üçüncü sıraya yerleşti. Koç Holding’in iştiraki Ram Dış Ticaret’i geride bırakarak dikkatleri üzerine çekti. Samsunspor’un başkanlığını da üstlenen Hasbi Menteşoğlu, iş dünyasında adeta bir efsane haline geldi. Ancak bu parlak günler uzun sürmedi.
TUTUKLANDI
1990’lara gelindiğinde, Menteşoğlu Holding hakkında hayali ihracat ve kaçakçılık iddiaları ortaya atıldı. Soruşturmalar başlatılan Hasbi Menteşoğlu, aynı dönemde Samsunspor’un yaşadığı trajik trafik kazasıyla sarsıldı. Şirketin borçları 325 milyar liraya ulaşırken, fabrikalar teker teker kapandı. Menteşoğlu tutuklandı, ancak davalar zaman aşımı nedeniyle sonuçsuz kaldı. Bir dönemin devi, iflasla tarih sahnesinden silindi.
DERS NİTELİĞİNDE İFLAS
2002’de, 64 yaşında hayata veda eden Hasbi Menteşoğlu’nun hikayesi, Türkiye’de girişimcilik ve riskin simgesi oldu. Salyangozla başlayan bir imparatorluk, skandallar ve kötü yönetimle çökerken, Menteşoğlu ailesinin adı ekonomik tarihin tozlu sayfalarında yerini aldı. Bugün, bu dramatik yükseliş ve düşüş, iş dünyasında ders niteliği taşıyor.
