Türk vatandaşı borç batağında

Türk vatandaşı borç batağında
2002 yılı sonunda vatandaşların, bankaya olan borcu 6.6 milyar lira iken, 2016’da bu borç 400 milyar liraya yükseldi. Bankalara borçlu olan vatandaşların sayısı 25 milyonu geçti. Özel sektörün yurt dışından sağladığı borç ise 200 milyar doları aştı.

Türkiye’de düşük gelir düzeyinin vatandaşın tasarruf etmesine engel olması dolayısıyla borçlar da çığ gibi büyüyor. Türkiye milli geliri kadar kamu, vatandaş ve özel sektör borcu var. Bu da Türkiye milli gelirinin borçla finanse edildiğini ortaya koyuyor. Türkiye’de vatandaşların 2002 yılı sonunda, bankaya olan borcu 6.6 milyar lira iken, 2016 da bu borç 400 milyar liraya tırmandı. Bu rakamın ayrıntısına baktığımızda tüketici kredilerinin 2.3 milyardan 306 milyara, kredi kartı borcunun ise 4.3 milyardan 80 milyara çıktığını görmekteyiz. Bu rakamlara göre tüketici kredisi borcunun 136 kat, kredi kartı borcunun ise 19 kat arttığı ortaya çıkıyor. 2015 yılı sonu itibarıyla vatandaşın bankacılık sistemine olan borcu toplam 400 milyar liraya ulaştı. Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu temmuzda 2015 sonuna kıyasla 11,2 milyar dolar artarak 206,6milyardolara yükseldi. Türkiye’de kamunun brüt dış borç stoku ise, Mart sonu itibarıyla 411,5 milyar dolar, net dış borç stoku ise 257,2 milyar dolar oldu. Aynı dönemde Hazine garantili dış borç stoku da 11,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Kamu borcunun milli gelire oranı ise yüzde 32’ye indi.

Kullanımda ikinci ülke

Bireysel kredi kartı tutarı, 2015 sonunda bir önceki çeyreğe göre artış göstererek 77 milyar TL’den 80 milyar TL’ye yükseldi. Bu tutarın 43 milyar liralık bölümü taksitsiz borç, 37 milyar liralık bölümü ise taksitli kredi kartı borcu tutarı. Türkiye’de şuan itibarıyla bankalar tarafından verilen kredi kartı adedi 58 milyona çıkarak, tarihin en yüksek seviyesine ulaştı. Ayrıca bu rakamlara göre Türkiye, Fransa’dan sonra Avrupa ülkeleri arasında kredi kartı kullanımının en yoğun yaşandığı ikinci ülke konumunda. Yapılan harcamalar bakımından da Avrupa üçüncüsüdür.

110.371 kişi hapiste

Türkiye’de bu durum nedeniyle artan bireysel kredi kartı borçlanması karşısında devlet 1Şubat 2014 tarihi itibarıyla bazı ürün ve hizmetlerin satın alınmasında taksiti kaldırmış belirli bazı ürünlerde taksit sayısını ise 9 ay ile sınırlamıştı. Hükümetin yaptığı yeni çalışmada ise kredi kartıyla alışverişte taksit sayısının yeniden artırılacak olması. Maliye Bakanı Naci Ağbal, kredi kartına taksit uygulamasına ilişkin, “Çalışmalar hemen hemen tamamlanma aşamasına geldi. Burada özellikle yerli üretime dayalı ürünlerin alımlarında taksit sayılarının artırılmasına yönelik özel bir gayret var” dedi. 2015 sonu itibarıyla, takipteki kredilerin brüt tutarı 48 milyar TL. Bunun 17 milyar lirası tüketicilere, 16 milyarı KOBİ’lere, 14 milyar liralık bölümü ticari kredilere aitti. Kredilerin takibe dönüşüm oranı yüzde 3.10 olmasına rağmen, tüketici kredileri ve bireysel kredi kartlarında bu oran yüzde 4.28’e çıkmakta. Bankaya borcu olan vatandaş sayısı 25 milyonu aştı. Bu kişilerin 2 milyon 670 bini hakkında icra takibi söz konusudur. Son 16 yılda 110.371 kişi “taahhüdü ihlal” suçundan hapse girdi. Bu suçun cezası 3 aya kadar hapis. 2010-2014 yılları arasında “ödeme şartını ihlal” gerekçesiyle 1 milyon 179 bin dava açılmış, bunun 725 bini mahkumiyetle sonuçlanmış. Bu rakam Cumhuriyet tarihinin rekoru. 2012 yılında icra iflas kanununda yapılan değişiklikle ev eşyalarının haczine sınırlama getirilmişti. Fakat ev veya işyeri eşyaları haczi acımasızca sürdüğü günlerden kalan icra iflas kanunu 340. Maddeye istinaden verilmiş ödeme taahhütleri var ve bunlar yerine getirilmediği için binlerce insan taahhüdü ihlal hapis cezalarıyla karşı karşıya. Toplumun çok büyük bir kesiminin, ödeyemediği kredi kartı, banka kredisi, senet, çek borcu ile ilgili ödeme taahhüdü bulunmakta ve birçok kişi ödeme gücü olmadığından hapis cezası almış durumda ya da almak üzere.