1 Eylül 1859'da İngiliz gökbilimci Richard Carrington, Jüpiter büyüklüğündeki dev bir güneş lekesinden beyaz bir ışık patlaması gözlemledi. Bu, insanlık tarihinin en büyük güneş fırtınasıydı ve Dünya'yı yaklaşık bir hafta boyunca etkileyen jeomanyetik bir fırtınaya neden oldu.

Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) yeni bir dizi simülasyonu, Carrington benzeri bir olayın bugün gerçekleşmesi halinde, insanlığın teknolojiye olan bağımlılığı nedeniyle sonuçlarının hem Dünya hem de uzay için felaket olacağını gösteriyor.

Varsayımsal senaryoya göre, mevcut güneş döngüsündeki en güçlü güneş fırtınasından yaklaşık beş kat daha güçlü, X45 büyüklüğünde bir güneş fırtınası aniden patlayacak ve Dünya'ya uyarı vermeden güçlü bir radyasyon dalgası yağdıracak.

Yaklaşık 15 saat sonra, bir başka radyasyon patlamasının ardından, koronal kütle atımı (CME) saatte 7,1 milyon km'den daha hızlı bir şekilde gezegenimize doğru fırladı ve Carrington'un neden olduğuna benzer bir jeomanyetik fırtınayı tetikledi.

ESA uzmanı Jorge Amaya, “Güneşten gelen muazzam enerji akışı, yörüngedeki tüm uydulara zarar verebilir. Alçak yörüngedeki uydular bile güvende olmazdı” dedi.

BÜYÜK ZARARA NEDEN OLABİLİR

2050 yılına kadar Dünya yörüngesindeki uydu sayısının en az on kat artacağı tahmin edildiğinden bu durum daha da endişe verici.

Carrington benzeri bir olayın Kuzey Amerika elektrik şebekesi üzerindeki olası etkisini inceleyen 2013 tarihli bir çalışma, ABD'nin 2,6 trilyon dolar kaybedebileceğini, gerçek küresel hasarın ise "kavrayış kapasitemizin ötesinde" olduğunu ortaya koydu.

Simülasyona liderlik eden Gustavo Baldo Carvalho, "Burada önemli olan bunun olup olmayacağı değil, ne zaman olacağıdır" dedi.

Uzmanlar, Carrington tipi bir fırtınanın ortalama her 500 yılda bir meydana geldiğini, bu nedenle bu yüzyılda böyle bir olayın meydana gelme olasılığının %12 olduğunu söylüyor.

CARRİNGTON OLAYI NEDİR?

İngiliz astronom Richard Carrington, 1859'da Jüpiter büyüklüğünde bir güneş lekesinden yayılan devasa bir patlamayı gözlemlemişti. Bu olay, kayıtlara geçen en güçlü güneş patlaması olarak biliniyor ve "Carrington Olayı" olarak anılıyor. O dönemde haftalar süren manyetik fırtınalar Dünya genelinde kutup ışıklarını tetiklemiş, telgraf hatlarını yakmıştı.