Son yıllarda artan bilimsel araştırmalar ve yabancı uzman görüşleri, yediklerimiz ile beyin sağlığımız arasındaki derin ilişkiyi bir kez daha kanıtladı.
Uzmanlar, özellikle dört temel besin grubunun beynin bilişsel fonksiyonlarını yavaşlattığını, hafıza kaybı riskini artırdığını ve hatta nörodejeneratif hastalıklara zemin hazırladığını ifade etti.
Bilimsel çalışmalar, günlük hayatta sıkça tüketilen 4 besin grubunun hafıza ve bilişsel fonksiyonlar üzerinde yıkıcı etkileri olduğunu gözler önüne serdi.
1. Rafine Şekerler ve Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu
Harvard Tıp Okulu'ndan Nörolog Dr. William Thies, rafine şekerlerin ve özellikle yüksek fruktozlu mısır şurubunun, beyin üzerindeki en sinsi tehditlerden biri olduğunu belirtti.
Dr. Thies, uzun süreli ve aşırı şeker tüketiminin insülin direnci gelişimine yol açtığını ve bunun da beyinde insülin sinyalizasyonunu bozarak hafıza ve öğrenme yeteneğini olumsuz etkilediğini vurguladı.
The Journal of Physiology'de yayımlanan bir araştırma, yüksek fruktozlu şurup içeren bir diyetin, sıçanlarda hafıza kaybına ve sinaps aktivitesinde azalmaya neden olduğunu gösterdi.
Şekerin tetiklediği kronik inflamasyonun ise beyin hücrelerine zarar verdiği ve Alzheimer riskini yükselttiği bilimsel olarak kanıtlandı.
2. Trans Yağlar (Kısmen Hidrojenize Yağlar)
Paketlenmiş unlu mamullerde, margarinlerde ve kızarmış hazır gıdalarda sıklıkla bulunan endüstriyel olarak üretilmiş trans yağların, beyin sağlığı için ciddi bir tehlike oluşturduğu belirlendi.
Amerikan Kalp Derneği'nin eski başkanı olan Dr. Dariush Mozaffarian, trans yağların beyindeki hücre zarlarının yapısını bozarak bilişsel gerilemeyi hızlandırdığını açıkladı.
Neurology dergisinde yayımlanan bir çalışma, yüksek trans yağ alımının daha küçük beyin hacmi ve daha zayıf hafıza ile ilişkilendirildiğini ortaya koydu. Uzmanlar, bu yağların özellikle hipokampüs bölgesindeki hasarı artırarak demans ve Alzheimer hastalığı riskini yükselttiğini ifade etti.
3. Yüksek Oranda İşlenmiş Gıdalar (Ultra-Processed Foods)
Hazır pizza, paketlenmiş atıştırmalıklar ve şekerli tahıllar gibi yüksek oranda işlenmiş gıdalar, genellikle düşük besin değerine sahip olmalarına rağmen bol miktarda şeker, tuz, sağlıksız yağ ve katkı maddesi içerir.
Londra Üniversitesi'nden Beslenme Bilimleri Profesörü Dr. Sue Bailey, bu tür gıdaların bağırsak mikrobiyotasını bozarak "bağırsak-beyin ekseni" üzerinden dolaylı olarak bilişsel işlevleri etkilediğini ifade etti.
Brezilya'da 10 binden fazla kişi üzerinde yapılan bir uzun soluklu araştırma, ultra işlenmiş gıdaların aşırı tüketiminin, demans da dahil olmak üzere bilişsel bozulma riskini belirgin biçimde artırdığını gözlemledi.
4. Aşırı Rafine Karbonhidratlar (Beyaz Ekmek, Makarna, Pirinç)
Glisemik indeksi (GI) yüksek olan beyaz un bazlı yiyecekler ve beyaz pirinç gibi rafine karbonhidratlar, hızla sindirilerek kan şekerini aniden yükseltir.
Columbia Üniversitesi'nden Beslenme ve Nöroloji Uzmanı Dr. Nicola Abate, kan şekerindeki bu ani dalgalanmaların, beyin fonksiyonları için zararlı olan oksidatif stresi ve inflamasyonu tetiklediğini dile getirdi.
Yüksek glisemik yüke sahip bir diyetin, özellikle orta yaşlı bireylerde hafıza ve öğrenme yeteneğini düşürdüğüne dair bilimsel bulgular mevcut.
Dr. Abate, bu besinlerin insülin dengesini bozarak bilişsel performansta dalgalanmalara yol açtığını kaydetti.
