Fuller'in Yeni Türkiye'si

“Avrupa tarafından reddedilen bir Türkiye, Ortadoğu problemini Avrupa’ya taşıyacaktır. Graham Fuller’ın söz konusu ikilem bağlamında yaptığı bu isabetli analiz, gerçekten büyük hatta acil jeopolitik öneme haiz.”
Zbigniew Brzezinski, eski CIA görevlisi ve AKP’yi model olarak tasarlayan Ilımlı İslam Projesi’nin kuramcılarından Fuller’ın Türkçeye de çevrilen son kitabı “Yeni Türkiye Cumhuriyeti”ni yukarıdaki sözlerle tanımlıyor.
Fuller’ın Yeni Türkiye’nin gittiği jeopolitik kerterizleri irdeleyen araştırması şu cümleyle sona eriyor:
“Gelecek ne getirirse getirsin, bir şey kesindir: O eski öngörülebilir ve sadık Amerikan müttefiki olan Türkiye tarihe karışmıştır artık.”
Fuller, Türkiye’nin özellikle AKP’nin iktidarındaki altı yılını değerlendirdiği araştırmasında bir Türk İslam’ı kavramı yerine “İslam’ın Türk ifadesi” sözünü kullanmayı yeğlediğinin de altını çiziyor. Kitap Fuller’ın tasavvurundaki İslam ve Türkiye modelinin oldukça iyi niyetli bir açılımına yer veriyor. Graham Fuller’ın TSK ile ABD ilişkileri hakkındaki gözlemleri de bu ilişkilerin “çelişkili” olduğunu öne sürüyor:
 “Türk ordusu güvenlik bakımından ABD’ye değer vermekte, bu ilişkinin pratik faydalarını tehlikeye atmak istememektedir ancak ABD’nin niyetleri konusundaki genel Kemalist güvensizliği paylaşmaktadır. Türkiye’nin katı milliyetçileri ABD niyetleri konusunda Kemalist sol’un kuşkularını hararetle paylaşmaktadırlar. Washington’dan algılanan en küçük bir işaret bile derhal ağırlarına gider.”
Türkiye’nin Avrasyacı alternatife yönelmesi konusunda ise Fuller, bizim bu köşemizde uzun süredir işlediğimiz bir tez’e destek veriyor:
 “Milliyetçi, İslamcı, radikal ve seküler görüşlerin hepsinin de nasıl bu alternatife (Avrasyacılık) yönelebileceklerini görmek zor değildir. Kabaca söylersek, Türkiye için birbirinden farklı Avrasya geleceklerine bakarken, her üç grup da en azından Batı’ya güvenmeme konusunda ortaktırlar.”
Fuller, ulusalcılarınsa “Sovyet sonrası dönemde Avrasyacı bir yönelimde Rusya’nın merkeziliği, sözü edilen bu laikçiler arasında özellikle de orduda en kuvvetli şekilde destek görme eğiliminde olduklarını” öne sürüyor.
Özetle Fuller’ın kitabında Türkiye’nin içi ve dışıyla ilgili dikkat çekici analizler var.

Yazarın Diğer Yazıları