Başkanlık zor zanaat

Siz, bu yazıyı okurken, ben de Türkiye'den ayrılmış ve Washington civarına ulaşmış olacağım. Gitmeden önce, bu baba ocağı topraklarda geçen, 6 ayımı değerlendirdim, gözden geçirdim. İnanın, fatura ve manzara çok ağır: İki genel seçim, üç hükümet, terör saldırılarındaki kayıplar, bir zirve, ülke içinde adalet sistemine duyulan güvensizlik, oyun gibi hükümet kurma girişimleri, komedi gibi bir siyaset ve halkta, gelecekten umudunu kaybetmiş bir umutsuzluk.

                Ekonomi konusunda, mangalda kül bırakmayan ve Amerikan Merkez Bankası'nın, (FED) iki dudağı arasına orantılı, tahminler. Dünyada petrol fiyatları düşerken, burada aldığım dünyanın en pahalı akaryakıtı. Türkiye'de bulunduğum tarihlerde, dikkatimi çeken bir başka nokta, açıklanan resmi enflasyon oranları ile günlük yaşamdaki, enflasyon oranının hiç tutmaması. Geçtiğimiz yaz, yazlıktaki tüm esnaf kan ağladı. Hem tatile çıkanların sayısındaki azlık, hem de mevsim ve hava koşulları, yazı zarar değilse bile beklemedikleri bir kâr oranı ile kapattıklarını, ortaya koyuyordu. Semt pazarları bile, çeşitlilik ve sayı bakımından küçülmüş durumda.

Mesaj, anlayanlar için net!

                İnanın, hükümet kurulacakmış, bakanlar kurulunda şu olacakmış, bu olacakmış, hiç mi hiç ilgimi çekmedi. Çünkü atanacak kim olursa olsun, ülkenin dümeninde, kimin olduğu açık. Olmayan bir adaletteki küçük kazançlar, eğitimin yok olması, ne yazık ki Türkiye'yi, hak etmediği çağdaş gruptan koparmış gibi. Ama kimin umurunda. Bu konuda kaygı duyan, bir avuç aydın. Kimse içinde olduğu durumu görmüyor veya görmek istemiyor.

                Gelelim dış konulara. Antalya'da G20'deki Obama-Erdoğan manzaraları, bu işlerden biraz anlayanlara, çok net mesajdı. Tabii anlayana. Önemli olan, gelecek yıl Amerika'da seçim yılı olacağı. Özellikle, bilmeden anlamadan sürekli örnek gösterilen, Amerikan usulü başkanlık sisteminden söz etmek istiyorum. Kasım ve Aralık ayında, ABD Başkanlık seçimlerine, aday adayı olacak, gerçek Cumhuriyetçi ve Demokratların sahneye çıkmasını bekliyorum. Mart 2016'ya kadar kesinleşecek olan, adaylar arasından sıyrılacak, Demokrat ve Cumhuriyetçi adaylar da, gelecek Haziran ve Temmuz aylarında, partilerinin genel kurulları ile onaylanacak ve kampanyaya başlayacak. Bu çekişme, gelecek yıl, Kasım ayına kadar sürecek ve seçime girecekler.

                Seçilecek başkanlar, 20 Ocak tarihinde, yemin ederek, eski başkandan, görevi devir alır. Yeni başkanın atadığı tüm bürokratların istifası, cebindedir. Bu nedenle, başkanlık değişimi sırasında, ülkede görevli en az 40 bin üst düzey bürokrat istifa edip, yeni başkanın bürokratlarına yer açar. Başkan, Kongre'nin çıkardığı yasaları onaylayarak, yürürlüğe koyar. Başkanın, beğenmediği yasaları veto hakkı vardır. Bu durumda, başkanın vetosunu geçebilmek için, Senato ve Temsilciler Meclisi'nin, üçte iki oyuna ihtiyaç vardır.

Başkanlar 4 yılda yaşlanır!

                Gelecek yıl, yani 2016 Kasım ayında yapılacak seçimlerde, Amerika'nın Millet Meclisi olan, Temsilciler Meclisi'nin, tamamı -iki yıllığına- (435 oy kullanabilen 6 adet de oy hakkı olmayan) ile 50 üyeli Senato'nun, üçte biri, beş yıllığına seçilecek. Dar bölge seçim sistemine göre, üyeleri belirlenen Millet Meclisine, en fazla milletvekilini 53 üye ile California eyaleti verir. Her iki yılda birde, başka sırası gelen, üçte bir, yenilenecek. Her eyaletten, nüfusuna bakılmaksızın, ikişer senatör seçilir. ABD Başkanının yardımcısı, aynı zamanda senatonun da başkanı kabul edilir ve eşitliği kırmada kullanılır.

                Amerikan Kongresi diye tanımlanan, yasama organının çalışması, hem yürütmenin denetimi, hem de yeni yasaların çıkarılmasıdır. Senato, Başkan tarafından aday gösterilen, Anayasa Mahkemesi hâkimlerini, bakanları, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarıyla üst düzey bürokratları, atanacak büyükelçileri sorgular ve onaylar veya reddeder.

                Beyaz Saray'da, Başkanların kendi yardımcıları ile yaptığı her görüşme, görüntülü ve sesli olarak kayda alınır. Başkanlar, her sabah altıda, Ulusal Güvenlik Danışmanları ve istihbarat örgütü yetkilileri ile günlük, durum değerlendirmesi yapar. İşte bu yüzden dört yıl içinde, gencecik başkan olan siyasetçiler, çok çabuk yaşlanır.

Yazarın Diğer Yazıları