Yaz aylarının gelmesiyle birlikte artan sıcaklıklar, gıda zehirlenmesi vakalarında ciddi bir artışa neden oldu. Mikroorganizmaların sıcak havalarda hızla çoğalması, uygun olmayan saklama koşulları ve hijyen eksiklikleri, sofraları sağlık riskiyle karşı karşıya bıraktı.
Uzmanlar, bu tehlikeyi önlemek için hem bireysel hem de kurumsal düzeyde alınması gereken önlemleri sıralarken, bilimsel araştırmalar gıda güvenliği konusundaki alarmı güçlendirdi.
SICAKLIK VE MİKROORGANİZMALAR: ÖLÜMCÜL BİR İKİLİ
Yaz aylarında sıcaklıkların yükselmesi, gıda zehirlenmelerinin en büyük tetikleyicilerinden biri.
Uzmanlar, sıcak havalarda gıdaların daha hızlı bozulduğunu ve mikroorganizmalar için ideal bir üreme ortamı oluşturduğunu belirterek, “Sıcaklık, bakterilerin çoğalma hızını artırıyor. Özellikle et, tavuk, süt ürünleri ve deniz ürünleri gibi gıdalar, uygun koşullarda saklanmazsa ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir” dedi.
ABD’de yapılan bir araştırma, sıcaklık artışının gıda kaynaklı hastalıkları %20 oranında artırdığını ortaya koydu.
Northeastern Üniversitesi’nden gıda güvenliği uzmanı Dr. Darin Detwiler, “Sıcak havalarda buzdolaplarının sık açılması, iç sıcaklığı yükselterek gıdaların bozulmasını hızlandırıyor. Bu da Salmonella ve E. coli gibi tehlikeli bakterilerin yayılmasına zemin hazırlıyor” uyarısında bulundu.
BELİRTİLER VE RİSK GRUPLARI
Gıda zehirlenmesi, genellikle mide bulantısı, kusma, ishal, karın ağrısı ve ateş gibi belirtilerle kendini gösterdi. Ancak bazı durumlarda, özellikle botulizm gibi ciddi vakalarda, çift görme, konuşma güçlüğü ve hatta felç gibi nörolojik belirtiler ortaya çıkabildi.
Çocuklar, yaşlılar, hamileler ve bağışıklık sistemi zayıf kişiler, bu rahatsızlıktan daha fazla etkilendi.
Uzmanlar, “Özellikle çocuklarda sıvı kaybı hızlı bir şekilde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Belirtiler 24-48 saat içinde geçmezse, mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulmalı” dedi.
Avrupa Birliği’nde 2020 yılında 3.143 gıda zehirlenmesi vakası bildirilmiş, 48 kişi bu nedenle hayatını kaybetmişti. ABD’de ise 2009-2020 yılları arasında 168.656 vaka rapor edilmiş, 268 kişi yaşamını yitirmişti. Bu rakamlar, gıda zehirlenmelerinin küresel bir sağlık sorunu olduğunu gözler önüne serdi.
NEDENLER: HİJYEN EKSİKLİĞİ VE SOĞUK ZİNCİR İHLALLERİ
Gıda zehirlenmelerinin başlıca nedenleri arasında hijyen kurallarına uyulmaması, gıdaların uygun sıcaklıkta saklanmaması ve soğuk zincir ihlalleri yer aldı.
Dr. Detwiler, mutfak tezgahlarının ve kesme tahtalarının çapraz bulaşma riski taşıdığını vurguladı:
“Aynı tahtada çiğ et ve sebze kesmek, bakterilerin kolayca yayılmasına neden oluyor. İngiltere Gıda Standartları Ajansı’nın verilerine göre, evlerde kullanılan kesme tahtalarının yaklaşık yarısı bakterilerle kirlenmiş durumda.”
Ekonomik baskılar da gıda güvenliğini tehdit etti.
ÖNLEME YOLLARI: BİLİMSEL VE PRATİK ÇÖZÜMLER
Uzmanlar, gıda zehirlenmelerini önlemek için hem bireysel hem de sistemsel önlemler alınması gerektiğini vurguladı.
İngiltere Gıda Standartları Ajansı’ndan Dr. Sylvia Anderson, “Et, tavuk ve deniz ürünlerinin iç sıcaklığı en az 75°C olacak şekilde pişirilmeli. Meyve ve sebzeler tüketilmeden önce bol suyla yıkanmalı” tavsiyesinde bulundu.
EVDE ALINABİLECEK BASİT ÖNLEMLER ARASINDA ŞUNLAR YER ALDI:
Gıdaları buzdolabında 4°C veya altında saklamak.
Son kullanma tarihlerini kontrol etmek ve şüpheli gıdaları tüketmemek.
Mutfak gereçlerini düzenli olarak temizlemek ve ayrı kesme tahtaları kullanmak.
Ellerin sık sık yıkanması ve gıda hazırlığı sırasında hijyene dikkat edilmesi.
TEDAVİ: HIZLI MÜDAHALE HAYAT KURTARIR
Hafif gıda zehirlenmeleri genellikle 1-3 gün içinde kendiliğinden iyileşiyor. Ancak bol sıvı tüketimi ve dinlenme, bu süreci hızlandırdı.
Uzmanlar, “Probiyotik içeren gıdalar, bağırsak florasını düzenleyerek iyileşmeyi destekleyebilir. Şiddetli vakalarda ise serum tedavisi gerekebilir” dedi.
Zencefil, elma sirkesi ve limon gibi doğal yöntemler de semptomları hafifletmede etkili olabildi.
Örneğin, bir bardak suya eklenen bir yemek kaşığı elma sirkesi, bağırsak sağlığını destekleyebilir.
Uzmanlar, bu yöntemlerin doktor önerisiyle kullanılması gerektiğini vurguladı.
FARKINDALIK VE ÖNLEM ŞART
Yaz aylarında artan gıda zehirlenmeleri, hem bireylerin hem de yetkililerin dikkatini gerektirdi.
Uzmanlar, gıda güvenliği için daha sıkı denetimlerin ve eğitim programlarının hayata geçirilmesi gerektiğini belirtti.
Dr. Erk, “Gıda zehirlenmeleri önlenebilir bir sağlık sorunudur. Ancak bu, bilinçli bir toplum ve etkili bir denetim sistemiyle mümkün” diyerek sözlerini tamamladı.
Sofralarınızı riske atmamak için bu yaz, gıda güvenliğine daha fazla özen gösterin. Unutmayın, küçük bir ihmal büyük sağlık sorunlarına yol açabilir.
