1-İşsizlik sigortası nedir?
Sigortalının çalışma isteği ve yeteneği olmasına rağmen işini kaybettikten sonraki süreçte iş bulması kolay olmayabiliyor. İş gücü piyasasında iş değiştirme koşulları esnek değil. İşini kaybeden sigortalılara işsiz kaldıkları dönemde yaşayacakları gelir kaybını telafi eden zorunlu sigorta kolu olarak işsizlik sigortasını ifade edebiliriz. Toplam prim, sigortalının prime esas aylık brüt kazancına göre hesaplanmaktadır. Prime esas kazancın %1 sigortalı, %2 işveren ve %1 devlet payına göre bulunacak tutarlarla prim miktarı belirlenir.

2-İşsizlik sigortasından kimler yaralanabilir?

*4/a (SSK) sigortalılık statüsünde hizmet akdi ile çalışan sigortalı,

*Banka personelleri için kurulmuş sandığa tabi sigortalı,

*Kısmi süreli iş sözleşmesi bulunan sigortalı,
Şehir içi toplu taşıma araçları ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın belirlediği alanda kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan ay içerisinde 10 günden az bildirimi olan sigortalı yararlanabilir.

*İşsizlik sigortası kapsamına girmek için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak zorunlu değildir. Diğer bir deyişle yabancı uyruklular da sigortalı çalıştıklarında işsizlik sigortasından faydalanabilirler.

*Emekliler ise işsizlik sigortası kapsamında değillerdir. Sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışabilmektedirler. Dolayısıyla işsizlik sigortasına emekliler için prim ödenmemektedir.

3-İşsizlik ödeneğinden nasıl yararlanılır?

İşsizlik ödeneğinden sigortalının yararlanabilmesi için işten çıkış kodunun önemi büyüktür. İşten çıkış koduna göre işsizlik ödeneği alıp almayacağı belirlenmektedir. Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi, belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi, askerlik nedeniyle işten ayrılma, iş yerinin kapanması, işin sona ermesi, işçi tarafından zorunlu ve sağlık nedenleri ile akdin feshi, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile işçinin akdi fesh etmesi nedenleri başlıca işsizlik sigortası alınabilecek durumlardır.

Diğer taraftan deneme süreli iş sözleşmelerinin işçi ya da işveren tarafından feshi, belirsiz süreli iş sözleşmesinde işçinin istifası, emeklilik, emeklilik için yaş dışında diğer koşulların sağlanması, malulen emeklilik, kadın sigortalının evlenmesi, iş kazası sonucu ölüm ve ölüm nedenleri ise başlıca işsizlik sigortası alınamayacak durumlardır.

Ayrıca iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten önce son 120 gün (4 ay) hizmet akdine tabi olunması ve iş sözleşmesinin feshinden önce son üç yıl (1.080 gün) içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi yatırılması şarttır. İş sözleşmesinin feshinden sonraki 30 gün içinde İş-Kur’a başvurmak gereklidir. Mücbir sebepler dışında 30 gün aşılırsa, aşılan süre ödenmemektedir.

4-İşsizlik sigortasının sağladığı olanaklar nelerdir?

İşsizlik sigortasının sağladığı faydalar içinde en önde işsizlik ödeneği gelmektedir. İşsizlik ödeneği için iş sözleşmesinin feshinden önceki son üç yıl içinde (1.080 günde):

*600 gün sigortası olan sigortalı işsize 180 gün,

*900 gün sigortası olan sigortalı işsize 240 gün,

*1080 gün sigortası olan sigortalı işsize 300 gün süre ile işsizlik maaşı ödenecektir.

İşsizlik ödeneğini alınırken genel sağlık sigortası kapsamında olunmaktadır. Genel sağlık sigortası primleri yatırılmaktadır. Böylece işsizlik ödeneği alan işsiz sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kimseler de genel sağlık sigortalısı kapsamına girerek sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedirler. Bunların yanı sıra işsiz sigortalıya İş-Kur aracılığıyla iş bulma ve meslek geliştirme eğitimleri de verilmektedir.

5-İşsizlik ödeneği miktarı nasıl hesaplanır?
Günlük işsizlik ödeneğiniz, son dört aylık prime esas kazançlarınız dikkate alınarak hesaplanır. Son dört ay dikkate alınarak hesaplanacak günlük ortalama brüt kazancınızın %40’ı işsizlik ödeneğini oluşturacaktır. Bulunacak tutar, asgari ücretin brüt tutarının %80’ini aşamaz. İşsizlik ödeneği damga vergisi dışında kesinti yapılmayacaktır.

6-İşsizlik ödeneği nasıl ödenir?

İşsizlik ödeneklerine yapılan başvurular, başvuru tarihinden sonraki ayın içinde tamamlanır. Her ayın beşinde işsiz sigortalının bildirdiği banka hesabına yapılır.

7-İşsizlik ödeneği kesilebilir mi?

İŞKUR tarafından yeni bir iş bulunup, işsiz sigortalıya teklif getirildiğinde haklı bir neden olmaksızın sigortalı tarafından kabul edilmezse ödenek kesilir. Yine işsizlik ödeneği alırken kaçak olarak çalıştığı belirlenenlerin işsizlik ödeneği verilmeyecektir. Ayrıca ödenek aldığı sırada emekli olanların ödeneği de kesilecektir.

Diğer taraftan meslek geliştirme eğitimini kabul etmeyenlerin, reddeden, eğitime devam etmeyenlerin ve İş-Kur’ca istenilen belgeleri vermeyenlerin de ödeneği geçici olarak kesilmekte; kurallara riayet etmeleri halinde tekrar açılmaktadır.

/////////////////////

BİR SORU – BİR YANIT

Şirketimizde çalışan yabancı uyruklu bir sigortalımız iş kazası dışında normal nedenlerle hayatını kaybetti. Kendisinin yurt dışında eşi bulunmaktadır. Eşine aylık bağlanabilir mi?

Yabancı uyruklu sigortalının ölüm aylığı koşullarını taşıması halinde dul eş ve çocukları ölüm sigortasından yararlanacaklardır. Sigortalının 1800 gün primi bildirilmesi veya borçlanmalar hariç en az 5 yıldan beri sigortalı olup, toplam 900 gün primi bildirilmiş olması yeterli.

Sorularınız için e-posta adresi: hkaganoyken@gmail.com

///////////////////

Cumhuriyetimizin 100’üncü Yılı Kutlu Olsun

Atatürk, Cumhuriyeti ilan ederken şüphesiz milletimizin huzurunu ve saadetini hedeflemiştir. Türk milleti için medeniyet yolunda; bağımsızlık, demokrasi, laiklik, hukuk ve bilimsellik kavramlarının tamamını kapsar Cumhuriyet. Atamızı özlemle ve saygıyla anıyoruz.