Tek sesli propaganda araçlarının giderek daha meşru ve etkili zemin buldukları siyasal/sosyal süreçlerin toplum faydasına yönelebilmesi için değişik fikirlerin ve karşıt görüşlerin serbestçe açıklanabildiği bir ortam sunulması gereklidir. Ancak böyle sistemlerde bireyler gerçek bir seçmen olma yolunda ilerleyebilir. Diğer türlü seçmenlere yön veren kamuoyu oluşumu, azınlık bir grubun etkisini hissettirdiği, onaylatılması gereken kararların toplum algısına tahakküm edildiği süreçlere döner. Türkiye'de kamuoyu oluşumu ve bunun siyaset mekanizması ile ilişkisi her açıdan irdelenmeye muhtaçtır. Seçmenler görüş ve düşüncelerini, genel kanaatlerini nasıl oluşturmakta ve bu oluşum aşamalarında hangi aktörler etkili olmaktadır? Bu irdeleme ihtiyacını başka bir yazıya bırakacak olursak siyaset bilimi ve pratik açıdan siyasal partiler alışılageldikleri kurgunun çatırdadığı bir yönelimle karşı karşıyadır.

Sosyal medya gerçeği

Sosyal medya karşılıklı etkileşime imkan tanıyan bir mecra ve burada seçmen artık edilgen olmaktan çıkıp etken bir konuma yükseliyor. Seçmenler kurallara riayet edebildiği ölçüde siyasetçilere ve özellikle kitle iletişim araçlarında ulaşamadığı kişilere sesini duyurabilme şansını buluyor. Bu görüş ve düşünceler bir de örgütlenmiş şekilde gerçekleştiğinde gün boyunca yüzbinlerce insanın beğenisine sunulabiliyor. Facebook, Twitter, Instagram gibi sosyal medya araçları insanların sosyalleşme alanları olmaktan daha öte anlamlar kazanarak kendilerini ifade etme, sevinç ve üzüntülerini, kaygılarını olabildiğince geniş kitlelere ulaştırabilme ağına dönüşmektedir. Bu alanda en çok dikkat edilmesi gereken hususlardan biri potansiyel etkileşim ve bilgi paylaşım gücünün kötü niyetli kişilerce kullanılması, yönlendirilmesidir. Sosyal medyada yaşanacak bilgi kirliliği ve manipülasyon hemen her sektörün korkulu rüyası haline gelmektedir. Zira bazen bilinçli yönlendirme girişimleri çok kısa bir sürede yüzbinlerce insana ulaşmakta, fakat yanlışlığın düzeltilmesi aynı hızda gerçekleşmemektedir. Henüz oluşumu ve etki sınırları tam olarak tespit edilememiş sosyal medya sahasında bu tehlikenin yanı sıra siyaseti, sivil toplumu etkileyecek bir başka potansiyel daha vardır.

Kamuoyu oluşturma...

Kamuoyu, tartışmalı bir konu hakkında bu konuya ilgi duyanların genel kanaatleri olarak tanımlanabilir. Siyasal açıdan önemi ise (1) siyaset ve siyasetçinin kararlarına etki etme/yönlendirme gücü (2) seçmenlerin siyasal katılım süreçlerine ortak olabilmesidir. Seçmenler kitle iletişim araçlarının kuşatıcı ve güdümlü hal alması karşısında kendilerinin merkezinde olduğu yeni kamuoyu oluşturma araçlarına yönelmektedir. Kamuoyunun oluşumunda geçmişten günümüze etkili olan yakın çevre, hemşehricilik, kanaat önderleri gibi "kahve siyaseti" denilebilecek gayriresmi ilişkiler artık daha etkili olan ve bunların hepsini bir arada sunan sosyal medyada vücut bulmaktadır.

Siyasetçilerin ve onlara yakın olanların kamuoyu oluşturma gayretlerinin yanı sıra kendisine bir siyasi parti bulamayan, partisinden ayrılan, üye olamayan, aktif siyaset yapamayanların "resmi açıklama" yapma kabiliyeti sosyal medya ile ete kemiğe bürünmektedir. Bu durum özellikle tek sesliliğin hakim kılınmaya çalışıldığı, eleştiri özgürlüğünün "hainlik", "düşmanlık" şeklinde sunulduğu bizim gibi ülkelerde yeni sayılabilecek bir durumdur. Üstelik dinamizmi ve yaygınlaşma gücü "fısıltı" ile kamuoyu yapma süreçlerinden oldukça üstündür. Otoriterleşme eğilimi yüksek sistemlerde daha çok görülen fısıltı ile kamuoyu, resmi yolla kamuoyundan daha etkili olabilmektedir. Sistem bunun önlemek için katı ve sert tedbirlere başvurabilmektedir. Sosyal medya günümüz koşulları açısından hem resmi kamuoyu hem de fısıltı ile kamuoyu yapma süreçlerini bütünüyle üstlenme eğilimindedir. Dolayısıyla siyasi partiler, iktidarı elde etmek isteyenler bu yeni dönemde gazetelerin boy boy sayfalarından, ekranların büyüsünden hızla uzaklaşan ve kendi kamuoyu oluşturma mecralarını inşa eden seçmenlerle yüzleşmek zorunda kalacaktır.