Daha önce bağımsız adaylarla seçimlere katılan HDP (BDP) ilk kez bu kadar güçlü bir sesle Türkiye genelinde parti olarak seçimlere katılma iradesi ortaya koyuyor. Gerçekleşir mi bilinmez ama bu iddialı çıkış yaklaşan milletvekili seçimlerini daha da önemli hale getiriyor. Zira HDP’nin barajı aşamaması durumunda bugün TBMM’de yer alan partilerin hemen hepsinin temsil edilme oranı ciddi biçimde değişiklik gösterecek. Bu değişim aynı zamanda ülkenin tüm yönetsel ve siyasal süreçlerine de yön verecek. Bu bakımdan geçmiş seçimlerden elde edilen veriler, mevcut algılar ve beklentiler çerçevesinde HDP’nin baraj sorunu olup olmadığı tartışmaya açıktır.

Kürt oyları ne kadar?
Tarhan Erdem’in araştırmasına göre Türkiye’deki toplam seçmenin %15’i -ki en yüksek tahminlerden birisi budur- yani yaklaşık 7 milyon seçmen kendisini  “Kürt”  olarak tanımlıyor. Eğer bu oranın doğru olduğunu kabul edersek sandığa giderek oy kullanan seçmenin %15’i yaklaşık 5.3 milyon seçmene tekabül ediyor. KONDA’nın 2008 yılındaki araştırmasına göre Türkiye’deki Kürt ve Zaza’ların toplam nüfus içindeki oranı %15,7 ve bu oranın %66’sının Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki illerde yaşadığı belirtiliyor. Aynı araştırmada yaklaşık %30’u Batı bölgelerinde yaşayan Kürtlerin en yoğun olduğu il özellikle  “göç alan” yerlerin başında gelen İstanbul.

Rakamlar ne diyor?
İl Genel Meclisi oylamasına göre Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki 9 ilde oyların %44’ü AKP’ye (2009’da %39,2, 2011’de %49,62) giderken %33’ü BDP’ye (HDP) gelmiş. Bu bölgede AKP ve BDP dışındaki diğer partilerin 850 bin civarında oy aldığı ve MHP’nin bu bölgede son üç seçimdeki oy oranı ortalamasının %4.3, CHP’nin ise %8,5 olduğu anlaşılıyor. Doğu Anadolu Bölgesi’ne bakıldığında da benzer bir durum söz konusu. Bölgedeki 14 ilde İl Genel Meclisi oylarının dağılımı AKP için %45,4 (2009’da %42.80 ve 2011’de %53,40), BDP için %25.1 düzeyinde ve MHP’nin son üç seçimdeki oy oranı ortalamasının %11, CHP’nin ise %8 olduğu görülüyor. Bu oy oranları AKP’nin Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde %40 ve üzerinde bir oy bandında gezindiğini (diğer koşullar göz ardı edildiğinde) göstermesi bakımından önemlidir. Ortalamalardan yola çıkacak olursak AKP’nin en az bu oy oranına ulaştığında kullanılan 5.756.000 (Güneydoğu Anadolu 3.5 milyon- Doğu Anadolu 2.256.000) civarında oyun 2.5 milyonunu alması mümkün görülebilir. HDP ise her iki bölgedeki kalan oyların tümünü alsa bile 2014 seçimlerinde kullanılan toplam oy sayısına göre 2.241.000 düzeyinde kalacağını işaret ediyor. Dolayısıyla Türkiye genelinde barajı aşmak için (ortalama 4 milyon) HDP’ye verilmesi gereken oy sayısı 1 milyon 750 bine yaklaşıyor.

Batı’dan bakınca...
Tüm bu rakamlar HDP’nin barajı aşmak için bu iki bölge dışındaki illerden alacağı oyların hayati önem taşıdığını gösteriyor. Eğer Türkiye’deki Kürtlerin üçte biri Doğu ve Güneydoğu Anadolu dışındaki illerde yaşıyorsa; bunu kullanılan oy oranına uyarladığımızda 1 milyon 600 bin civarında bir oy pastası ortaya çıkıyor. Buna karşın BDP-HDP Marmara Bölgesi’ndeki 11 ilde bölge oylarının %3,6’sını (506.000), Ege Bölgesi’ndeki 8 ilde %2.4 (156.000) ve Akdeniz Bölgesi’ndeki 8 ilde %2.7 (153.000) oy almış. Bu durumda HDP’nin barajı aşması için yani geleneksel oy sahasının dışında en az 1.5 milyon oy alması için ya terörle arasına mesafe koyarak Türkiye’nin farklı bölgelerinden, farklı kesimlerden oy almayı başaracak ya da Türkiye’de oy kullanan Kürtlerin en az %80’i sadece HDP’ye oy verecek. Peki HDP’nin mevcut söylemleri ve stratejisi dikkate alındığında terör örgütü ile arasına mesafe koyamayan, hatta teröre ve asayişsizliğe (6-7 Ekim’de görüldüğü gibi) zemin oluşturan görüntüsüyle Doğu ve Güneydoğu dışında kalan bölgelerde kitlesel oylar alması ne ölçüde mümkündür? Bu sebeple her iki ihtimal de yaşadığımız süreç için kısa vadede ulaşılabilir gözükmemektedir.