Kadın sigortalıların haklarına, çalışma hayatı ile ilgili yasalarda ve alt düzenlemelerinde rastlıyoruz. Erkek sigortalılar ile kadın sigortalılar pek çok alanda birbirinden farklı kurallara tabi. Dünden bugüne kadın istihdamı artsa da istenilen düzeye ulaşmış değil. Çalışmaya başlayan kadınlar, işlerinde sürekliliği sağlamakta zorlanabiliyor. Birçoğu evlilik ya da doğum sonrası çalışmayı tercih etmeyebiliyor veya iş hayatına uzun aralar veriyorlar. Bu ve benzer nedenler gözetilmiş olacak ki; emeklilikleri, borçlanmaları, izinleri, çalışma saatleri erkeklere göre daha avantajlı düzenlenmiştir. Bu avantajlara yakından baktığımızda başta emeklilik hakkı gelmektedir.

En önemlisi emeklilik hakkı

4/a SSK ve 4/b Bağ-Kur sigortalılık statüsündeki kadınlar için 08/09/1999 tarihi öncesi çalışmaya başlayanlarda 20 yıl sigortalılık süresi ile erkeklere göre 5 yıl erken emeklilik koşulu olarak belirlenmiş bulunmakta. 08/09/1999- 30/04/2008 arasında başlayanlarda; emeklilik yaşı 58 olarak kabul edilmektedir. Erkeklere göre yaş koşulunda 2 yıl kolaylık sağlanmıştır. 30/04/2008 tarihinden itibaren ilk defa işe giren kadınların emeklilik yaşı erkeklere göre 2 yıl daha erken. 2046 yılına kadar 2 yaş farkı korunuyor akabinde 2048 yılında erkekler ile yaş koşulu 65 yaşında eşitlenmektedir.

SSK ve Bağ-Kur kısmi emeklilikte 08/09/1999 tarihi öncesi ilk işe girişi olan kadın sigortalılar için emeklilik koşullarında erkeklere göre 5 yaşa kadar erken emeklilik söz konusu olabilmektedir. 30/04/2008 tarihinden itibaren ilk defa işe giren kadınlarda ise kısmi emeklilik yaşında, erkeklere göre 2 yıl daha erken emeklilik kolaylığı 2040 yılına kadar sürüyor ardından 2042 yılında erkekler ile yaş koşulu 65 yaşında eşitlenmektedir.

4/c Emekli Sandığı

sigortalılık statüsündeki

kadınlar için

08/09/1999 tarihinden önce iştirakçi olan kadın sigortalı 20, erkek 25 hizmet yıllarını tamamlaması emeklilik için yeterli erkeklere göre burada da 5 yıl erken emeklilik olabilmekte.

08/09/1999 tarihinden sonrası işe başlayanlarda ise hizmet yılı avantajı ortadan kalkıyor. Sadece 58 yaş ile erkeklere göre 2 yaş daha erken emekli olabiliyorlar. 2046 yılına kadar 2 yıl yaş avantajı sürmekte ardından 2048 yılında erkek ve kadın yaş koşulları 65 yaşta eşitleniyor.

2008 Ekim ayı başından sonra memur olan kadın sigortalı için 58, erkek için 60 yaş ve 5400 prim ödeme gün sayısı üzerinden de yaşlılık aylığı bağlanabilmekte. Erkeklere göre 2 yaş daha erken emeklilik olanaklı.

Engelli çocuk annelerine erken emeklilik hakkı bulunuyor.

1/10/2008 tarihinden sonra başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu olan kadın sigortalı için; prim ödeme gün sayılarının %25’i, prim ödeme gün sayıları toplamına ilave olmaktadır. Bunun yanı sıra prim ödeme gün sayılarının %25’i, emeklilik yaşından düşmektedir. 08/09/1999 öncesi sigortalı olanlar için yaş koşulu emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesine tabi oldukları için aranmayacaktır. Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğun durumunu ispatlamak için yetkili hastaneden alınacak sağlık kurulu raporu gerekmektedir. SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı statülerindeki tüm kadın sigortalılar için bu düzenleme geçerli.

Doğum borçlanması

SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı sigortalısı tüm kadınlar doğum borçlanması yapmaları önünde bir engel bulunmamaktadır. Doğumdan önce sigortalı olmak ya da staj başlangıcı olması yeterli. Her çocuk için 2 yıl borçlanılabilecek. Bu süre, en fazla üç çocuk için toplamda en fazla 6 yıl ya da 720x3 = 2.160 günü ifade ediyor. Doğumdan sonra borçlanılacak süre içerisinde boş olan günlerin (sigortalı bildirilmeyen) borçlanılabilmesi olanaklı. Zira 2 yıl içinde sigortalı bildirilen günlere tekrar borçlanma olanaklı değil. Prim ödenmiş süreler var ise 720 günden düşülerek kalan süre borçlanılabilecek. Borçlanacağı sürede çocuğunun yaşaması gerekmektedir. Doğum borçlanması yapılacak sürede çocuğun vefat etmiş olması durumunda; doğum tarihinden vefat tarihine kadar borçlanma yapılabilecektir.

İki çocuk arasında iki yıl dolmadan ikinci doğum yapılmışsa, ilk doğum tarihi ile sonraki doğum tarihi arasındaki süre borçlanılabilir. Elbette sonraki doğum tarihinden sonraki iki yıllık süre de ayrıca doğum borçlanması yapılabilir.

Yurt dışı ev hanımlığı sürelerinin borçlanılması

Yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerin borçlandırılabilmesi bir diğer kolaylık olarak karşımıza çıkıyor. Bunun için ikamet edilen ülke mercilerinden ya da Türk büyükelçilikleri veya temsilciliklerinden alınacak ikamet belgesi gerekli. Bunun yanında SGK tarafından yurda giriş çıkış tarihlerinin kayıtlı olduğu pasaport veya emniyet müdürlüklerinden verilecek yurda giriş çıkış tarihleri belirtir belge istenmekte. Yurt dışı ev kadınlığından dolayı geçen sürenin tamamı borçlanılabilmektedir. Söz konusu süreler 4/b Bağ-Kur sigortalılık statüsünde kabul edilmektedir.

BİR SORU BİR YANIT

17 Nisan 2023 tarihin E-Devletten emeklilik başvurusu yaptım. Bugüne kadar emekli maaşım bağlanmadı. Maaşımın bağlanması neden gecikiyor?Başvurum, iptal edilmiş ya da ret edilmiş olabilir mi?

Aylık bağlama işlemleri, EYT başvuruları sonrası önemli oranda tamamlandı. Bekleyen emeklilik başvurularının genel olarak birden fazla statüde (SSK, Bağ-Kur ya da Emekli Sandığı) çalışması olan ya da birden fazla ilde sigortalılığı bulunan emekli adaylarında. Hizmetleriniz arasında SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı günleri varsa bu hizmetlerin toplanması bekleniyor olması güçlü ihtimal. Ya da birden fazla ildeki çalışmalarınızın aylık bağlayacak birime gelmesi süre alıyor olabilir.