Ekonomik risklerin başında, Türkiye'nin cari açık, dış borç ve döviz pozisyonu açığı gelmektedir. Dünya sermaye hareketlerinin yavaşlaması bu riski artırmıştır. Ancak sermaye hareketleri canlansa bile Türkiye'nin özel sorunları daha ön plana geçmiş durumdadır.

Bu sorunlar: Cari açık, düşük büyüme, turizm gelirlerindeki gerilemedir.

Dış borçların ödenmesi için önce gelir yaratmak gerekir. Fert başına büyüme yüzde 5'in altında kaldığı sürece gelir yaratma potansiyelimiz düşük demektir. Ayrıca döviz yaratmak zorundayız... Oysa ki dış ilişkilerde, özellikle AB ile ortaya çıkan sorunlar turizm sektörünü olumsuz etkilemeye devam etmektedir.

Dahası dış borçlanma ihtiyacı artmakta ve fakat, ekonomideki kırılganlık ve siyasi risklerin artması nedeniyle dış borçları çevirmek zorlaşmaktadır.

Aşağıdaki tabloda Türkiye'nin döviz pozisyon açığı ve dış borç stoku gösterilmiştir.

***

                           Türkiye'nin Döviz Sorunu

     -------------------------------------------------------------------------------------------

A)           Pozisyon                              Varlıklar               Yükümlülükler

-------------------                  ---------------------    ------------------------------

1.            Doğrudan Yatırımlar           28.3                                133.1

2.            Portföy Yatırımları                1.3                                142.9

*             Hisse Senetleri                     0.5                                  35.5

*             Borç Senetleri                       0.8                                107.4

       3.  Diğer Yatırımlar                      69.1                               294.9

       4.  Rezerv                                        106.1                                   -

       5.  Toplam                                       214.9                               570.8

       6.  Pozisyon Açığı                            -                                  - 356.1

    -------------------------------------------------------------------------------------------

     B) Dış Borç Stoku                            -                                   404.2

     -------------------------------------------------------------------------------------------

***

Yabancı yatırım sermayesi, doğrudan yabancı yatırım sermayesi ve dolaylı yabancı yatırım sermayesi olarak ayrılır.

Doğrudan yabancı sermaye yatırımı bir ülkede yerleşik olan kişilerin başka bir ülkede, iş kurmak, iş yeri ve fabrika açmak, gayrimenkul almak veya  mevcut bir şirketi satın almak için taşıdıkları sermayedir. Yabancı yatırım sermayesi, ülkeye ve zamana bağlı olarak ekonomik ve siyasi risk taşımaktadır. 

 Dolaylı yabancı sermaye yatırımları ise hisse senedi alımı, tahvil alımı için gelen portföy yatırımlarıdır.

Türkiye'de yerleşiklerin yurt dışında 28.3 milyar dolar doğrudan yatırımları  vardır. Yabancıların ise Türkiye'de 133.1 milyar dolar yatırımları vardır. 

Diğer taraftan, bizim dışarıda portföy yatırımlarımız 1.3 milyar dolar, yabancıların Türkiye'deki portföy yatırımları ise 142.9 milyar dolardır.

Portföy yatırımlarından borç senetleri ödeme zamanı belli olmayan kısa vadeli dış borç gibidir. Sıkışınca gidebilir. Hisse senetlerine yapılan yatırımların çıkışı  ise biraz daha zordur. Çünkü yabancıların hep birlikte borsada satış yapması, hem borsayı düşürür, hem de yüksek meblağlar için alıcı bulmak zaman alır.

Diğer yatırımlar yabancıların mevduatı ve dış borçlardır.

Sonuç olarak, Türkiye'nin döviz varlıkları ve döviz rezervleri toplamı 214.9 milyar dolardır. Döviz yükümlülükleri de 570.8 milyar dolardır. Aradaki fark   356.1 milyar dolar döviz pozisyon açığıdır.

Öte yandan dış borç stoku da 404.2 milyar dolardır.

Döviz kazanma kapasitesi yüksek olan ülkeler için 404.2 milyar dolar dış borç yüksek bir yük değildir. Bizim gibi hem cari açık veren, hem de paralel olarak döviz kazanma potansiyeli düşük olan ekonomiler için yüksek bir yüktür.