Yarın yapılacak 1 Kasım seçimlerinin önemiyle ilgili çok sayıda köşe yazısı kaleme alındı. Özetlersek AKP'ye yakın köşe yazarları ülkedeki istikrarın devamı, ekonomi ve güvenlik problemlerinin çözümü için 13 yıllık AKP iktidarının bir kez daha iş başına gelmesini savunuyor. Buna karşın sayıları giderek artan -bu gidişle insanların yazı yazacak mecrası kalırsa- diğer görüşler ise problemlerin kaynağının zaten AKP iktidarında olduğunu; ülkenin geleceği için yeni ve millî bir iktidarın yönetimi devralması gerektiğini dile getiriyor. Peki 2 Kasım'da nasıl bir oy dağılımı ile karşılaşabiliriz? Muhtemel sonuçları hangi geçişkenlikler belirleyecek?

HDP kimden oy aldı?

7 Haziran sonrası yapılan bazı araştırmalar ve bizim de yaptığımız analizler neticesinde yükselen HDP oylarının büyük bölümünün AKP'den geldiği ortaya çıkıyor. Buna göre 2011'de AKP'ye oy veren seçmenin %9-11'i HDP'ye, yine 2011'de CHP'ye oy veren seçmenin %2-4'ü HDP'ye oy vermiş gözüküyor. Bu yönelime göre 7 Haziran'daki HDP oyları içinde AKP'nin %4-5.5, CHP'nin ise %0.5-1.5'luk oyunun olduğu anlaşılıyor. 7 Haziran'da ilk kez oy kullanan seçmende ise HDP tercihi partinin yaklaşık %7'lik oy artışının üçte birine denk gelen %2 düzeyinde... HDP'nin oy artışını sağlayan seçmenin demografik yapısına bakıldığında çoğunluğunu Kürt kökenli seçmenler oluşturuyor.

16 ilde MHP-AKP yarışı

7 Haziran'daki AKP oylarında kalan %3-4'lük seçmen ise MHP'yi tercih etmiş durumda. Bu tercihin yoğunlaştığı alan Orta Anadolu ve kıyı şeridinde yer alan bazı iller. Belirtilen tercih dağılımı 7 Haziran'da 10 ilde birer milletvekilini AKP hanesinden MHP'ye yazdırmıştı. 6 ilde de AKP yarışı göğüslemişti. AKP'nin 18 milletvekili ile tek başına iktidarı elde edemediği düşünülürse bu oy geçişkenliğinin önemi daha iyi anlaşılabilir. Geçen hafta MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de bu illerin içerisinde yer alan Amasya, Çankırı, Çorum ve Kırıkkale'ye giderek destek vermeye çalışmıştı. Oy geçişleri ilçeler bazında irdelendiğinde AKP oylarının bir kısmının MHP'ye, bir kısmının da yoğunluklu olarak HDP'ye kaydığını gösteriyor.

CHP'nin hedefi MHP ve HDP oyları

CHP oylarının 7 Haziran konumlanmasına bakıldığında HDP'ye %0.5-1.5 düzeyinde bir oy kayışı oluğunu söylemek mümkün. İlk kez oy kullanan seçmen açısından da CHP 3. sıradaydı. Buna rağmen alınan %25 oy CHP'nin daha büyük kayıplarının önüne geçildiği gösteriyor. Bunda üyelerle yapılan ön seçim ve ekonomi odaklı seçim bildirgesinin büyük etkisi var. CHP yetkililerinin bu süreçteki açıklamalarına bakıldığında 1 Kasım seçimlerinde HDP'ye giden oyları almak ve özellikle İstanbul ile kıyı şeridindeki MHP oylarına talip olduklarını çıkarmak mümkün. MHP yetkililerinin de bu çıkarımı yaptığı çok açık. Koalisyon için uzlaşma ve uzlaşmama temelinde sürdürülen karşıtlaştırma ve nihai olarak geçişkenliği  sağlama hedefinin nasıl bir sonuç vereceğini yarın göreceğiz.

1 Kasım'da ne olur?

Yarın yapılacak seçimlerde (7 Haziran dikkate alındığında) %3-5 arasında bir oy oranının değişime etki etmesi ihtimaliyle karşı karşıyayız. Bu oy oranı milletvekili sayısı bazında 10'dan 30'a kadar çıkabilecek bir sandalye değişimi meydana getirebilir. Bu değişim tüm partilerin TBMM'deki sandalye dağılımı açısından gerçekleşebileceği gibi bir veya iki partide de yoğunlaşabilir. AKP Kürt seçmenden yeniden bir şans bulmak ve özellikle Orta Anadolu'da MHP'ye kaybettiği oyları tekrar almak için akla gelebilecek bütün propaganda yöntemlerini kullanıyor. Her ne kadar anketler kısmi bir değişim öngörse de AKP'nin 7 Haziran'da kaybettiği %9 oyu almak için uğraşırken yeni oy kayıpları yaşamayacağının da bir garantisi yok. Rasyonel karar vericiler olarak kabul edilen "kararsız" seçmenlerin ve ilk kez oy kullanacakların sandığa gitme oranı ve yapacakları tercih AKP başta olmak üzere diğer partilerin göreli konumlarını belirleyecek.

Yarın akşam oylar sayıldığında demokrasi kazansın, Cumhuriyet kazansın ve en önemlisi Millet kazansın diyorum... Ama bu seçim sistemi ve partiler yasası ile varacağımız nokta ancak bize özgü bir demokrasi denemesi olabilir.