CANAN İSPİR / KAMU SON HABER
(ÖZEL HABER)
Kültür ve Turizm Bakanlığı, görme engelli vatandaşların kitaplara erişilebilirliğini sağlamayarak kültürel yaşama katılım haklarını engellediği gerekçesiyle para cezasına çarptırıldı. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) bu ihmalle ayrımcılık yasağını ihlal ettiği gerekçesiyle 89 bin 571 TL adli para cezası ödemesine hükmetti.
YÜKÜMLÜLÜK BAKANLIKTA
Görme engelli avukat Mustafa Keskin, iki yıl önce TİHEK’e yaptığı başvuruda 2012 tarihli 6279 sayılı Çoğaltılmış Fikir ve Sanat Eserlerini Derleme Kanunu çerçevesinde, yayınevlerinin eserlerinin elektronik kopyalarının derlenerek görme engellilere sunulmasında, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yetkilendirildiğini, ancak Milli Kütüphane tarafından görme engellilerin hizmetine sunulması kararlaştırılan basılı bazı eserlerin eserlere kanuna rağmen ulaşamadığını kaydetti. Avukat Keskin, bakanlığı yükümlülüğünü yerine getirmeyerek, kültürel yaşama katılım hakkını kullanmada erişilebilirliğin sağlamadığı ve bu yolla ayrımcılık yaptığını iddia etti.
BAKANLIK: “ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR”
Kültür ve Turizm Bakanlığı ise cevap yazısında görme engelli vatandaşlar için “Konuşan Kitaplık” gibi uygulamaların hizmete sunulduğunu, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında telif koruması devam eden eserlerin hak ihlaline yol açmadan bu hizmete sunulabilmesi için de çalışmaların sürdürüldüğü kaydedildi. .
TİHEK, ‘AYRIMCILIK VAR’ DEDİ
Başvuruyu değerlendiren TİHEK, 7 Ekim 2021’de verdiği kararında erişilebilirliğin Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme ile 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun''un temel ilkelerinden biri olduğuna dikkat çekilen kararda erişilebilirliğin sağlanmayarak kültürel yaşama katılım hakkını kullanmada ayrımcılık yasağını ihlal eden Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 10 bin TL idari para cezası ödemesine hükmetti. Bakanlık ise söz konusu karara Ankara 23. Bölge İdare Mahkemesi’ne başvuruda bulunarak itiraz etti.
“KARARA RAĞMEN İHLAL DEVAM EDİYOR”
Avukat Keskin, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın söz konusu kararın üzerinden 9 ay geçmesine rağmen halen yükümlülüğünü yerine getirmediği ve hak ihlalinin yerine getirmediği gerekçesiyle bir süre önce ikinci kez TİHEK’e başvuruda bulundu. Elektronik formatlı kitapların kanun uyarınca Milli Kütüphane tarafından yayınevlerinden toplanması gerektiğini, bunun yerine kitapların fiziki olarak talep edilerek tarandığını kaydeden Keskin, bu işlemin görme engellilerin talep ettiği kitaplara geç ulaşmasına, yayınevlerinde tükenmiş olan kitaplara erişememesine ve hazır elektronik kitapların talep edilmemesi nedeniyle kamu kaynaklarının boşa harcanmasına neden olduğu ve yeni mağduriyetlerin yaşanmaya devam ettiğini ifade etti.
KARAR OYBİRLİĞİ İLE ALINDI
TİHEK, yapılan başvuruyu geçtiğimiz hafta oy birliği ile karar bağladı. Kararda Anayasa’nın 17’nci maddesi gereğince engelli bireylerin maddi ve manevi varlığını geliştirmeleri açısından basılı eserlere erişimlerinin hayati önem taşıdığı, tüm bireylerle eşit şekilde bu haklarını kullanabilmeleri açısından erişilebilirliğin hayatın her alanında tesis edilmesi gerektiğine vurgu yapıldı. Bakanlığın ihlal kararına rağmen aradan geçen sürede kesin takvimler oluşturmadığı, mevcut engellerin ortadan kaldırılmadığı ve yeterli kaynak tahsis etmediği belirtilen kararda ayrımcılık yasağının ihlal eden Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 89 bin 571 TL adli para cezası ödemesine hükmedildi. Bakanlığın iki ay içerisinde Ankara Bölge İdare Mahkemesi’ne başvuruda bulunarak itiraz hakkı bulunuyor.
