Geçen yıl bu zamanlar konuşulmaya başlanan emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesi, 3 Mart 2023 tarihinde yasalaştı. EYT gemisi, limana ulaştı diyebiliriz. Ancak EYT ile beraber yelken açan bazı gruplar açık denizde yollarına devam ediyorlar. Yaklaşan yerel seçimler öncesi mağduriyetlerini başta sosyal medya olmak üzere çeşitli platformlarda dile getiriyorlar. Birbirinden farklı talepleri olan bu gruplar, içlerinde önemli sayıda sigortalı barındırıyor.

08/09/1999-30/04/2008 arası ilk defa sigortalı olanlar EYT kapsamına girecekler mi?

Emeklilikte yaşa takılanlar yasasıyla emeklilik için aranan yaş şartının kaldırılması ile beraber ilk işe giriş tarihi 08/09/1999 öncesinde bulunan sigortalıların yüzleri güldü. Ancak bu tarihten önce SGK’ya bildirimi olmayan sigortalılar düzenlemenin dışında kaldılar. EYT’liler 5.000- 5.975 gün sayısı aralığında kademelenen prim ödeme gün sayısını tamamlamaları yeterli iken, 08/09/1999-30/04/2008 arası ilk defa sigortalı olanları daha zor koşullar bekliyor. 7.000 prim ödeme gün sayısı ile kadınlarda 58 yaş, erkeklerde ise 60 yaş koşuluna tabiler.

08/09/1999 öncesi ilk defa sigortalı olan bir kadın sigortalı 2023/Nisan ayında 42 yaşında emekli oldu. Bir başka kadın sigortalının ilk defa sigortalı olduğu tarih 08/09/1999 sonrası bir gün ise 58 yaşını doldurmayı bekliyor. Aralarında 16 yaş fark olacak.

08/09/1999 öncesi ilk defa sigortalı olan bir erkek sigortalı 2023/Nisan ayında 43 yaşında emekli oldu. İlk defa sigortalı olduğu tarih 08/09/1999 sonrası bir gün olan erkek sigortalı ise 60 yaşını doldurmayı bekliyor. Aralarında 17 yaş fark var.

Benzer durum Bağ-Kur sigortalıları ve Emekli Sandığı iştirakçileri için de geçerli. Onlarda da aynı yaş farkı Bağ-Kurluları ve memurları bekliyor. 08/09/1999 öncesi ilk defa sigortalı olan Bağ-Kur’lu kadın sigortalı, 2023/Nisan ayında 42 yaşında emekli oldu. Bir başka Bağ-Kur’lu kadın sigortalı için ilk defa sigortalı olduğu tarih 08/09/1999 sonrası bir gün ise 58 yaşını doldurmayı bekliyor. Aralarında 16 yaş fark olacak. Sigortalılık süresi olarak da 5 yıl (1.800 gün) fark bulunmakta. Ya da Emekli Sandığı iştirakçisi erkek sigortalı 08/09/1999 öncesi ilk defa iştirakçi olmuşsa, 2023/Nisan ayında 43 yaşında emekli oldu. İlk defa memur olduğu tarih 08/09/1999 sonrası bir gün olan erkek iştirakçi ise 60 yaşını doldurmayı bekliyor. Ayrıca kadın memurlarda sigortalılık süresi olarak aynı Bağ-Kur’da olduğu gibi 5 yıl (1.800 gün) fazla sigortalılık isteniyor.

Yaş farkının bu kadar sert olması doğal olarak 08/09/1999-30/04/2008 arası ilk defa sigortalı olanların yakınmaları ile karşı karşıya bırakıyor kamu otoritesini.

08/09/1999-30/04/2008 arası ilk defa sigortalı olanlar işe girerlerken bu düzenlemeden haberdar idiler, halbuki EYT’liler ilk işe girdikleri tarihten sonra emeklilik koşulları ağırlaştı. Dolayısıyla EYT’liler için ağırlaşan koşulların kaldırılmasını yerinde görürken; sadece bir tarihten önce ilk defa sigortalı olmayı baz alarak emeklilik koşulunda araya 16-17 yıl gibi bir süre girmesini doğru bulmak yerinde gözükmemekte.

Elbette yasal düzenlemeler yapılırken bir tarih belirleme gereksinimi vardır. Aslında sorunun kaynağı 1999 yılında yapılan yasal düzenleme. O gün yasa yapılırken olması gereken 08/09/1999 öncesi sigortalı olanların emeklilik koşullarını değiştirmemekti. 08/09/1999 sonrası ilk defa sigortalı olacaklara ise kademe getirilmesi gerekiyordu. Kademe, ileriye dönük uygulanmalıydı. Yasa tekniği de bunu gerektiriyordu. Emeklilik düzenlemelerine genel anlamda uygun olan da buydu.

Bugün önümüze gelen bu sorunun önemli parçası 08/09/1999 öncesi ilk defa sigortalı olanların yaş koşulu kaldırılarak kısmen eskiye dönüş sağlanarak çözüldü. Diğer tarafta 08/09/1999-30/04/2008 arası ilk defa sigortalı olanlar kaldı. Bu kümenin de emeklilikte yaş koşulu için kademe düzenlemesi getirilmesi geçmişte yapılan hatalı düzenlemenin açtığı yaraları sarmış olacak. ilk defa 08/09/1999-30/04/2008 arası sigortalı olanlara; ilk sigortalı olarak işe başladıkları tarihe göre emeklilik yaşı belirlenmesi sorunu büyük oranda çözmüş olacaktır. Yine yapılacak düzenlemede; SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı statülerine tabi tüm sigortalıların kapsamda olması gerekmektedir.

BİR SORU BİR YANIT

Bu yıl Mart ayında EYT’li olarak emeklilik için başvuru yaptım. Günlerim eksik olduğu için Bağ-Kur’lu günlerimi ihya yapmak zorunda kaldım. Doğum borçlanması da yapacaktım ama gerek kalmadı. Bu sayede gün eksiğim tam kapandı. SSK’dan emekli olabileceğim söylendi, bana. Temmuz ayına geldiğimizde sigortamda çakışma olduğu bu nedenle emekli olamayacağım söyleniyor. Tekrar eksik günüm oluşmuş. Ne yapmalıyım?

Emeklilik başvurusu öncesi emeklilik koşullarının sağlanıp sağlanmadığının SGK Tescil ve Hizmet Dökümünden kontrolü gerekmektedir. Özellikle EYT kapsamında emeklilikte; sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı koşullarının sağlandığının kontrolü yerinde olur. Zira Bağ-Kur prim borcu olanlar, hizmetleri çakışanlar, günleri iptal olanlar, sigortalılık süresini sağlayamayanlar ve benzeri durumda olanların emeklilik başvuruları iptal oluyor. Emeklilik koşullarını sağlamaları isteniyor. Dolayısıyla tekrar emeklilik başvurusu yapıldığında; yeni başvuruyu takip eden ay başından itibaren emekli aylığı bağlanıyor. Bu da aylık kaybına yol açıyor. Halbuki ilk emeklilik başvurusunda telafi edilebilecek eksikler başvuru yapılan ayda tamamlanmış olsa idi, aylık kaybına uğramadan emeklilik mümkün olabilecekti.

Sizin durumunuzda; eksik günlerinizi, çalışarak sigortalı bildirimi, isteğe bağlı sigortalılık ya da doğum borçlanması ile tamamlayabilirsiniz. Ancak ihya da yaptığınız göz önüne alındığında ihyanın dönemine göre eksik günleri tamamlarken son yedi yılda en fazla sigortalılık süresinin (1.260 gün) 4/b (Bağ-Kur) olmamasına dikkat etmeniz yerinde olur.