Her yapılandırma yasasının öncelikli maddeleri içinde olagelmiştir, genel sağlık sigortası prim borçları. Gecikme zamları ve cezalar silinmiştir. Sadece anaparaları ödeyerek, borçtan kurtulma olanakları verilmiştir. Ancak genel sağlık sigortasındaki sorun yıllardır hiç bitmemiştir. Bu defa torba yasa ile getirilen yeni düzenlemede GSS prim borçları silinecek. Elbette başta Sosyal Güvenlik Kurumu olmak üzere; Cumhurbaşkanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilileri bu konuda çalışıyorlar, fakat sorunun kaynağına inilmedikçe bu düzenlemelerin ardı arkası kesilmeyecektir.

Hane içinde kişi başına geliri asgari ücretin 1/3’ünden az olduğu gelir testi ile belirlenenlerin genel sağlık sigortası primi zaten hazine tarafından karşılanıyor. Ancak gelir testini geçemeyenler ve gelir testine girmeyenler için ödenecek prim; gelirleri içinde önemli bir yüzdeyi teşkil ediyor.

Genel sağlık sigortası primlerindeki sorun ne?

Öncelikle genel sağlık sigortalısı kim ve genel sağlık sigortası bu sigortalılara ne veriyor sorularının yanıtlanması gerekir. Genel sağlık sigortalıları herhangi bir işte çalışmayan, bakılmakla yükümlü olmayan ya da çalışıp da kayıt dışı, sigortasız olarak çalışanlardan oluşmaktadır. Bu küme bugün itibariyle ayda 402 TL ödediğinde, sağlık hizmeti alabilmektedir. Sağlık hizmeti dışında diğer sigorta kollarından faydalanamamaktadır. Diğer bir deyişle ödedikleri prim karşılığında emekli olabilmeleri, analık, iş kazası ve meslek hastalığı sigortalarından yararlanmaları olanaklı değildir. Dolayısıyla sadece sağlık hizmeti alabilmek için de ayda 402 TL ödeme konusunda isteksizler. Nitekim Genel sağlık sigortalısı dediğimiz bu grubun dar gelirli olduğu da gözden kaçmamalıdır. Kendi bütçeleri içinde her ay prim ödemekten kaçınmakta pek de haksız değiller.

Yaz tahtaya bir daha, tut defteri kitabı, Sarı Çizmeli Mehmet Ağa, bir gün öder hesabı

Rahmetli Barış Manço’nun bir şarkısı vardı. Sarı Çizmeli Mehmet Ağa, diye. Teşbihte hata olmaz. Genel sağlık sigortalıları için sürekli tescil yapılması ve borç çıkarılması aklıma hep bu şarkıyı getirir. Sonuçta borçlunun borçtan haberi yoksa, istediğiniz kadar bütçede alacak kalemleri arasında genel sağlık sigortası primlerine yer verin. Bazen gecikme cezası ve gecikme zammını silin bazen de primin kendisini. Borçlunun pek de umurunda değilmiş gibi. Çünkü borçlunun bütçesinde genel sağlık sigortası prim borcu yazmıyor. Genelde genç yaşlarda olan genel sağlık sigortalıları sağlık sorunlarını da ceplerinden ödeyerek, eczanelerden aldıkları ilaçlarla bir şekilde çözüyorlar.

Genel sağlık sigortası kolu için prim tahsilatında yeni model şart

Genel sağlık sigortası kolu için prim toplanamıyor ve sürekli yapılandırma ve aflara konu oluyorsa çözüm ne? Çözüm ararken, ilk başta genel sağlık sigortalısı olan kümenin işinin bulunmadığı ve çalışma hayatının düzene girmediği hususu gelmelidir. Ardından faydalanmadığı bir hizmete para ödemek zorunda bırakıldığı. Genel sağlık sigortalısı primlerinin tahsil edilmesi ya da icrası yapılamadığına göre, sorun; sağlık hizmetleri ve ilaç alımında fiyatlandırılması ve her halükarda bu fiyatlamanın dönem/yıl ya da ay içinde ödeyecekleri toplam genel sağlık sigortası primini aşmaması (ya da daha düşük belirlenmesi) yoluyla çözülebilecektir. Böylece genel sağlık sigortalısı sağlık hizmetinden faydalandığında; maliyet ile karşılaşacaktır. Faydalanmadığında ise borçlu kalmayacaktır. Diğer türlü yapılandırma ve af düzenlemelerinin ardı arkası kesilmeyecektir.

Yeni düzenleme ile hangi

genel sağlık sigortası primleri affa uğradı?

Bugüne kadar genel sağlık sigortası prim borçları için yapılandırma yasaları ile büyük kolaylıklar sağlandı. Yapılandırmalar için genel sağlık sigortalısından başvuru bile istenmedi. Otomatik yapıldı. İstense de borçlunun borcunu bildiği bile şüpheliyken başvurur muydu? Silinen gecikme cezaları ve gecikme zamları sonrası kalan borçlar enflasyon ortamında borçlu için uygun rakamlara düştü. Ancak istenen sonuçlar alınamadı. Bu defa 2013 yılına ait genel sağlık sigortası primlerine af geldi. Diğer bir deyişle 1/1/2013 – 31/12/2013 arası genel sağlık sigortası primleri affa uğradı. Daha önce de 2012 yılı primleri affa uğramıştı. Şimdi de diğer yıllara ait primler ne zaman affa uğrar beklentisi haklı olarak başlayacak. Bu da zaten tahsilat sorunu yaşayan genel sağlık sigortası kolunu felç etmeye yetecektir. Zira yapılandırmalarla bile artık borçlular, primlerini yatırmaya yanaşmayacaklardır. Diğer taraftan 2013 yılında ödenmiş primler iade veya mahsup edilmeyecek. Haliyle bu da primini ödeyen kitle de yakınmalara ve şikayete yol açacaktır. İlerisi için de prim ödeme isteksizliği doğuracağı açıktır.

///////////////////////////////

BİR SORU – BİR YANIT

1988-1998 senelerinde Almanya’da çalıştım. Çalıştığım yıllarda Almanya’ya benim için prim yattı. Yatan bu primlerin iade edilebildiğini duydum. Ben de iade almak istiyorum. Gerçekten böyle bir imkân var mı?

Prim iadesi talebinde bulunanların işlemleri talepte bulunulan sosyal güvenlik merkezince yapılacaktır. Prim iadesi tutarı, Almanya'da veya Türkiye'de bir banka hesabına gönderilebilecektir. Almanya'da çalışan Türk vatandaşları, Almanya sigorta kurumlarına yatırılmış olan primler için

*Yazılı istekleri,

*İki yıl bekleme süresinin yerine getirilmesi, (17/3/1987 tarihine kadar Almanya'yı terk etmiş vatandaşlar ve iki ülkedeki prim ödeme süreleri toplamı 5 yılı (60 ay) bulmayan 65 yaşını dolduran vatandaşlar hariç)

*Almanya'dan ayrılmış olmaları

Koşulu ile iade alabilmektedirler. Kısmi prim iadesi olanaklı değil.

Prim iadesinin sonucunda: Sigortalıya ait primler iade olurken, işveren payları iade olmayacak, prim iadesi sonrası Almanya'daki hizmetler silinecek ve primlerin tekrar Almanya sigorta kurumuna iadesi/ihyası/yeniden canlandırılması olanaklı olmayacaktır.

Sorularınız için e-posta adresi: hkaganoyken@gmail.com