2023 yılı, sosyal güvenlik düzenlemeleri ile anılacak görünüyor. Yıla emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesi ile başlamıştık. Yılın sonunu Bağ-Kur’lunun uzun süredir beklediği 7.200 gün düzenlemesi ile tamamlayacağız gibi. Düzenlemenin kamuoyuna yansıdığı üzere yasalaşması durumunda 5 yıl daha erken emeklilik söz konusu olabilecek.

Bağ-Kur ile SSK kıyaslamasında emeklilik koşullarının aynı olmadığı görülür. Bu fark ilk işe giriş tarihine göre değişmektedir.

Örneğin 08/09/1999 tarihinden önce ilk defa sigortalı olan Bağ-Kur’lu erkek sigortalı 9.000 gün ile emekli olmaya çalışıyor. Yine 08/09/1999 tarihinden önce SSK kapsamında işe başlayan sigortalı ise 5.000-5.975 gün arasında prim ödeme gün koşulunu yerine getirmesi yeterli. Büyük olasılıkla da emeklilikte yaşa takılanlar kapsamında emekli oldu ya da olmak üzere. Aradaki fark bu kadar açık olunca Bağ-Kur tarafında kalanlar için mağduriyet doğuyor.

Beklenen 7.200 gün düzenlemesi özellikle 08/09/1999 öncesi tescili bulunana EYT’li dediğimiz Bağ-Kur’luları olumlu etkileyecek. Nitekim bu grubun hali hazırda emeklilikte yaş koşulu kaldırılmış bulunuyor. Bundan dolayı hizmet yılının 25 yıldan 20 yıla düşmesi ile 7.200 günü dolduranlar hemen emekli olabilecekler.

8/9/1999 tarihi ile 30/4/2008 tarihleri arasındaki dönemde de Bağ-Kur ve SSK arasındaki fark sürüyor. Bağ-Kur'a tabi kadın ve erkek SSK kapsamındaki sigortalılara göre 2.000 prim günü fazladan biriktirmek durumunda. 7.200 gün düzenlemesi ilk defa bu tarih aralığında sigortalı olanları kapsayacak ancak bu gruptakiler için yaş koşulu devam edecek. Diğer bir ifade ile 7.200 gün düzenlemesi bu grubu emeklilikte yaşa takılanlar grubuna almayacak.

En son 30/4/2008 tarihinden sonraki dönemde ilk defa SSK ve Bağ-Kur kapsamına girenler için emeklilikte 1.800 gün fark görülmektedir. Bağ-Kur tarafı 9.000 gün biriktirmeye çalışırken SSK tarafında emeklilik için 7.200 gün yeterli olmaktadır. Prim gün sayısını 1.800 gün düşürecek düzenleme, grubun emeklilikte yaş koşuluna etki etmeyecektir.

Yurt dışı borçlanma yoluyla emeklilik hedefleyenler, 7.200 gün düzenlemesini yakından izlemeliler.

Yurt dışında geçen hizmetler ve ev kadınlığı süreleri yurt dışı borçlanma yoluyla kazanılabilir. Borçlanma sonucu Türkiye’de geçmiş hizmet gibi değerlendirilir. Böylece emeklilik koşulları sağlanabilir. Çalışılan ülke ile aramızda sosyal güvenlik sözleşmesi bulunup bulunmaması yurt dışı borçlanma hakkını etkilemez.

Yurt dışında çalışma sürelerinin genelde uzun dönemlere yayıldığı ve borçlanma yoluyla da emeklilik koşullarına önemli katkı sağladığı görülmektedir. Yurt dışı borçlanma ile kazanılan çalışma süreleri 4/b Bağ-Kur sigortalılık statüsünde değerlendirilmektedir. Dolayısıyla yapılacak borçlanmaların sigortalının durumuna göre 4/b Bağ-Kur emeklilik koşullarını da beraberinde getirmesi muhtemeldir. Bu nedenle 2023 yılının son günlerinde yurt dışı borçlanma yoluyla emeklilik hedefleyenlerin önüne 7.200 gün düzenlemesi gelmiş bulunmakta. Beklenen düzenlemeye göre yurt dışı borçlanma gün sayısı değişecek, beraberinde borçlanma maliyetleri de düşebilecektir. Ancak düzenlemenin kapsamının halen net olarak bilinmediğini belirtmekte fayda var.

7.200 gün düzenlemesinin kapsamı ile ilgili soru işaretleri bulunuyor.

Tüm Bağ-Kur sigortalıları 7.200 gün kapsamına girip girmeyeceği konusunda tereddüt yaşanıyor. Düzenlemenin küçük esnaf ile sınırlı tutulacağı yönünde kamuoyuna yansıyan bilgiler oldu. EYT düzenlemesini belli ölçülerde başarılı kılan, düzenlemenin kapsayıcılığıydı. Şayet 7.200 gün düzenlemesi sadece Bağ-Kur’un bir bölümünü çözer ise beraberinde getireceği sorunlar, çözeceği bölümü aşacaktır. Halen Bağ-Kur’dan SSK’ya süren kaçış birçok Bağ-Kurlunun hizmetlerinin iptaline, sahte sigortalılığına neden oldu. Birçoğu sil baştan tekrar emekliliklerini planlamak zorunda kaldı. Nitekim 7.200 gün kapsamına giremeyenler de 7.200 gün kapsamına girme yollarını zorlarken sorunlar yaşayacaklar. Birçok küçük esnafın da çeşitli nedenlerle şirket kurarak ticari faaliyetlerini yürüttüklerini ve çeşitli nedenlerle şirket ortaklıkları bulunduğunu göz önünde bulundurmak yerinde olacaktır. Elbette küçük esnaflar; daha zor iş koşullarına ve daha düşük ekonomik olanaklara sahipler ancak bu tür düzenlemelerde kapsam ne kadar daraltırlarsa, o kadar sorun geleceğe taşınır. Nitekim Sosyal Güvenlik Kurumu bu tür sorunlu dosyalarla dolup taşıyor. Şikâyetler başta Cumhurbaşkanlığı olmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından kamunun tüm birimlerine kadar yayılıyor. Ardından da dava dosyalarına dönüşüp, yargı süreçlerine konu oluyor.

//////////////////////////////////

BİR SORU BİR YANIT

2010 yılında işe girdim. Büro personeli olarak çalışıyorum. İşim gereği tüm gün bilgisayarın başındayım. Bel ağrısı şikâyeti ile doktora gittim. Bel fıtığı teşhisi aldım. Sizden öğrenmek istediğim bel fıtığı meslek hastalığı olarak kabul edilir mi?

Bütün gün oturarak çalışanlar, özellikle omurgayı ilgilendiren bel ve boyun fıtıklarından şikâyetçi olabiliyorlar. Rahatsızlığınız meslek hastalığı kapsamında değerlendirilebilir. Bunun için hastalığınız ile yaptığınız iş arasında bağ aranmaktadır. Çalıştığı veya yaptığı işten dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden bel fıtığı hastalığına yakalandığınızın anlaşılması durumunda meslek hastalığı kapsamına girebileceksiniz.

Meslek hastalıkları ile sigortalının meslekte kazanma gücündeki azalma arasında kurulacak bağ çok önemlidir. Zira dışarıdan kulağa önemsiz gelebilecek bazı rahatsızlıklar sigortalıların meslekte kazanma gücünü azaltabilmektedirler. Değerlendirmelerde bu durumun gözetilmesi önemlidir. Meslek hastalığı olarak kabul edilmesine karşın meslekte kazanma gücü oranı verirken, sigortalının mesleğinin göz önünde tutulması gerekir. Meslek hastalığı sonucu oluşan bel fıtığının sağlık kurulları tarafından verilen rapora göre meslekte kazanma gücü en az %10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilmesi durumunda sürekli iş göremezlik geliri bağlanacaktır.

Sorularınız için: hkaganoyken@gmail.com