Gluten intoleransı, dünya genelinde giderek daha fazla insanın karşılaştığı bir sağlık sorunu olarak dikkat çekiyor.
Çölyak hastalığı, buğday alerjisi ya da gluten duyarlılığı gibi durumlarda, gluten içeren gıdaların tüketimi sindirim problemleri ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Uzmanlar, gluten intoleransı olan bireylerin beslenme düzenine dikkat etmesi gerektiğini vurguluyor.
ÇÖLYAK GLUTEN İNTOLERANSI NEDİR?
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein türüdür. Çölyak hastalığı gibi glutenle ilişkili rahatsızlıklarda, bağışıklık sistemi gluteni zararlı bir madde olarak algılar ve bu da bağırsakların zarar görmesine neden olabilir. Çölyak olmayan gluten duyarlılığı ise bağışıklık sistemini doğrudan etkilemez ancak gluten tüketiminden sonra rahatsızlık hissi yaratabilir.
Mayo Clinic’e göre, çölyak hastalığı dünya genelinde yaklaşık yüzde 1 oranında görülmektedir ve gluten intoleransı belirtileri şişkinlik, ishal, karın ağrısı ve baş ağrısı gibi semptomlarla kendini gösterebilir.
HANGİ GIDALARDAN KAÇINILMALI?
Gluten intoleransı olan kişilerin özellikle şu gıdalardan uzak durması önerilir:
Buğday, arpa ve çavdar içeren ürünler
Makarnalar, unlu mamuller ve bazı kahvaltılık gevrekler
Hazır çorbalar, soslar ve işlenmiş gıdalar (gizli gluten içerebilir)
Amerikan Gastroenteroloji Derneği (AGA), etiketlerin dikkatlice okunması gerektiğini belirtiyor. Örneğin, glutensiz ibaresi bulunmayan işlenmiş gıdalar gluten içerebilir.
GLUTENSİZ BESLENMEDE TERCİH EDİLEBİLECEK GIDALAR NELER?
Glutensiz bir diyet uygularken aşağıdaki gıdaları tercih edebilirsiniz:
- Taze sebze ve meyveler
- Pirinç, kinoa, mısır ve karabuğday
- Et, tavuk, balık ve yumurta
- Sade süt ürünleri
- Glutensiz unlardan yapılan ürünler
Columbia Üniversitesi Tıp Merkezi’ne göre, doğal olarak glutensiz olan tam tahıllar, vücut için gerekli lif ve besin maddelerini sağlar ve dengeli bir diyetin parçası olabilir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Gluten intoleransı olan bireylerin dikkat etmesi gereken başlıca noktalar şunlardır:
Etiket Okuma Alışkanlığı: Hazır ürünlerde gluten içeriği kontrol edilmelidir. "Glutensiz" veya "Gluten Free" etiketi olan ürünler tercih edilmelidir.
Çapraz Bulaşmayı Önleme: Mutfakta glutensiz gıdalar hazırlarken buğday içeren ürünlerle temasından kaçınılmalıdır.
Diyetisyen Desteği: Glutensiz beslenme, bazı vitamin ve mineral eksikliklerine yol açabilir. Diyetisyen yardımıyla dengeli bir beslenme planı hazırlanabilir.
Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Alessio Fasano, glutensiz beslenmenin yalnızca tıbbi bir gereklilik durumunda uygulanması gerektiğini vurguluyor. Dr. Fasano, "Gluten intoleransı olmayan bireylerin glutensiz diyet uygulaması, gereksiz besin kısıtlamalarına yol açabilir" diyor. Ancak gluten intoleransı olan kişiler için bu diyet, yaşam kalitesini artırmada kritik önem taşır.
