Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından "görünmez katil" olarak nitelendirilen hava kirliliği, küresel sağlık tehditleri sıralamasında üst basamaklara tırmandı.
Yapılan bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri, havadaki zararlı partiküllere uzun süreli maruz kalmanın, hipertansiyon ve tütün kullanımının ardından önde gelen ölüm nedenleri arasında üçüncü sırada bulunduğunu kesinleştirdi.
Bilim insanları, özellikle ince partikül madde kirliliğinin her yıl dünya genelinde yaklaşık 4.2 milyon erken ölümden sorumlu olduğunu hesapladı.
Araştırmacılar, insan kaynaklı PM'ye maruz kalmanın ortalama yaşam süresini 8.6 ay kısalttığına dikkat çekti.
YABANCI UZMANLARDAN ÇARPICI AÇIKLAMALAR
Küresel çaptaki yetkili kurumlar ve uzmanlar, durumun ciddiyetini vurgulayan açıklamalar yaptı.
Dünya Sağlık Örgütü'nde uzman olarak görev yapan Sophie Gumy, hava kirliliğinin doğrudan ölüm nedeni değil, ancak en büyük risk faktörü olduğunu vurguladı. Gumy, insanları asıl öldüren hastalıkların; hava kirliliğinin tetiklediği akciğer kanseri ve felç gibi kronik rahatsızlıklar olduğunu belirtti.
Max Planck Enstitüsü Atmosferik Kimya Direktörü Jos Lelieveld: Mainz Üniversitesi'nin yürüttüğü ve hava kirliliğinden kaynaklanan küresel ölüm oranını inceleyen araştırmanın yazarlarından, Max Planck Enstitüsü Atmosferik Kimya Direktörü Jos Lelieveld, her yıl yaklaşık dokuz milyona yakın insanın bu nedenle öldüğünü ortaya koyan raporla ilgili konuştu. Lelieveld, "Burada kayda değer bir belirsizlik mevcut olsa da, bu rakamlar, hava kirliliğinin temel bir sağlık riski olduğunun açık göstergesi," ifadelerini kullandı.
AÇA İcra Direktörü Leena Yla-Mononen: Avrupa Çevre Ajansı (AÇA) İcra Direktörü Leena Ylä-Mononen, Avrupa genelinde hava kirliliği seviyelerinin hâlâ çok yüksek seyrettiğini ve en önemli çevresel sağlık riski olmayı sürdürdüğünü ifade etti. Ylä-Mononen, yerel ve ulusal yetkililerin, toplu taşımayı teşvik etmek ve mevzuatı güncellemek gibi önlemlerle emisyonları azaltmak için harekete geçmesinin olumlu bir gelişme olduğunu kaydetti.
LONDRA KARARI: TARİHİ BİR MİLAT
Hava kirliliğinin ölüm belgesine resmi neden olarak geçtiği ilk vaka da bilimsel bulguları destekledi. İngiltere Yüksek Mahkemesi, 2020 yılında, 9 yaşındaki Ella Kissi Debrah'ın ölüm nedenleri arasında hava kirliliğinin bulunduğuna karar verdi.
Mahkeme, Ella'nın evinin yakınındaki kirlilik seviyelerinin, DSÖ ve AB'nin yasal sınırlarının üzerinde olduğunu ve temel kirlilik kaynağının ulaşım kaynaklı emisyonlar olduğunu tespit etti. Bu karar, hava kirliliğinin yasal bir ölüm nedeni olarak kayda geçtiği dünyadaki ilk örnek olarak tarihi bir milat oldu.
Hava kirliliğinin sadece solunum yollarını değil, kalp-damar sistemi, beyin ve bağışıklık sistemi dahil tüm vücudu etkilediği belirtildi.
Uzmanlar, inme, kalp hastalıkları, akciğer kanseri ve astım gibi pek çok kronik hastalığın sayısını azaltmak için hava kalitesini iyileştirme adımlarının ertelenemez bir zorunluluk olduğunu bildirdi.
