Amerikalı iş insanı Jeff Bezos'un kurucusu olduğu havacılık ve uzay şirketi Blue Origin'e ait iddialı roket sistemi New Glenn'in uzaya ilk fırlatılışı, olağanüstü şiddetteki Güneş fırtınaları yüzünden ertelenme kararı aldı.
Şirket, roketin planlanan kalkışını, Dünya atmosferi üzerindeki yoğun jeomanyetik aktivite ve radyasyon riskleri nedeniyle askıya aldığını ifade etti. Bu gelişme, özel uzay şirketlerinin hız kazandığı yeni uzay çağında, doğa olaylarının teknolojinin sınırlarını nasıl zorladığını bir kez daha gözler önüne serdi.
NASA VERİLERİ RİSKLERİ ONAYLADI
Son dönemde Güneş'in yüzeyindeki patlamalar (solar flare) ve taçküre kütle atımları (Coronal Mass Ejection - CME) önemli ölçüde artış gösterdi. ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) ve Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA), Dünya'ya ulaşan bu yüklü parçacıkların jeomanyetik fırtınalara neden olduğu konusunda uyarıda bulundu.
California Teknoloji Enstitüsü'nden (Caltech) astrofizikçi Dr. Eleanor Vance, bu erteleme kararının bilimsel bir zorunluluk olduğunu vurguladı.
Dr. Vance, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Güneş'ten gelen bu yüklü parçacıklar, özellikle fırlatma ve yörüngeye yerleşme aşamalarındaki hassas elektronik sistemlere ciddi zarar verebilir. Ayrıca, alçak Dünya yörüngesindeki atmosferi genişleterek, fırlatılan bir roketin sürtünme direncini beklenmedik şekilde artırabilir ve yörünge hesaplamalarını tehlikeye atabilir" ifadelerini kullandı.
UZAY EKONOMİSİ GÜNEŞ DÖNGÜSÜNE BAĞLI
Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) eski uzay hava durumu uzmanı Prof. Dr. Klaus Richter ise, bu tür ertelemelerin uzay endüstrisi için giderek artan bir maliyet kalemi oluşturduğunu belirtti.
Prof. Richter, "Güneş şu anda aktivite döngüsünün zirvesine (Solar Maximum) yaklaşıyor. Bu, önümüzdeki birkaç yıl boyunca fırlatma pencerelerinde benzer gecikmelerin sıkça yaşanacağı anlamına geliyor. Bezos ve diğer milyarderlerin uzay girişimleri, bu kozmik etkilere karşı koruma teknolojilerine daha fazla yatırım yapmak zorunda kaldı" şeklinde konuştu.
Blue Origin, New Glenn roketinin ne zaman fırlatılacağına dair yeni bir tarih açıklamadı.
Şirket, fırlatmanın, Güneş fırtınasının etkilerinin tamamen geçmesi ve jeomanyetik ortamın stabil hale gelmesi sonrası yapılacağını duyurdu.
