Demans, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen ve yaşlılık çağında yaşam kalitesini tehdit eden ciddi bir sağlık sorunu. Ancak bilim dünyasından gelen son bulgular, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının demans riskini önemli ölçüde azaltabileceğini gösterdi.
Akdeniz tipi diyet, omega-3 yağ asitleri, antioksidanlar ve dengeli bir yaşam tarzı, beyin sağlığını koruyarak unutkanlığa karşı güçlü bir savunma hattı oluşturdu.
Uluslararası uzmanlar, erken yaşlardan itibaren doğru beslenme alışkanlıklarının benimsenmesiyle demansın önlenebileceği konusunda hemfikir.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE DİYOR?
Son yıllarda yapılan araştırmalar, beslenmenin beyin sağlığı üzerindeki etkisini çarpıcı şekilde ortaya koydu.
The Lancet Neurology dergisinde yayımlanan bir çalışma, Akdeniz tipi beslenmenin demans riskini yüzde 30’a varan oranda azalttığını gösterdi. Bu diyet, zeytinyağı, sebzeler, meyveler, tam tahıllar, balık ve kuru baklagiller gibi besinlere odaklandı.
Çalışmanın baş yazarı, Oxford Üniversitesi’nden nörolog Dr. Maxime Taquet, “Akdeniz tipi beslenme, antioksidanlar ve sağlıklı yağlar sayesinde beyin hücrelerini koruyor ve nörodejeneratif hastalıkların ilerlemesini yavaşlatıyor” dedi.
Harvard Tıp Fakültesi’nden nörolog Dr. Andrew Budson, omega-3 yağ asitlerinin beyin sağlığı için kritik olduğunu vurguladı.
The American Journal of Clinical Nutrition’da yayımlanan bir araştırma, düzenli omega-3 alımıyla hafıza testlerinde yüzde 20’ye varan iyileşme gözlemlendiğini ortaya koydu.
Somon, sardalya ve uskumru gibi yağlı balıklar, bu değerli yağ asitlerinin en zengin kaynakları arasında.
Dr. Budson, “Haftada en az iki kez balık tüketimi, Alzheimer hastalarında beta-amyloid protein birikimini azaltabilir” diyerek balık tüketiminin önemine dikkat çekti.
Antioksidan açısından zengin besinler de demansla mücadelede önemli bir rol oynadı.
Nutrients dergisinde yayımlanan bir çalışma, ceviz tüketen bireylerde dikkat ve hafıza testlerinde yüzde 10’luk bir iyileşme gözlendiğini gösterdi.
İngiltere’deki Reading Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Prof. Jeremy Spencer, “Ceviz ve bitter çikolata gibi besinler, flavonoidler sayesinde bilişsel süreçleri destekliyor ve yaşa bağlı zihinsel gerilemeyi yavaşlatıyor” dedi.
YABANCI UZMAN GÖRÜŞLERİ: BESLENME VE DEMANS
Uluslararası uzmanlar, demans riskini azaltmak için sadece beslenmenin değil, bütüncül bir yaşam tarzının önemine vurgu yaptı.
Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu’ndan beslenme uzmanı Dr. Frank Hu, yüksek glisemik indeksli gıdaların (beyaz ekmek, şekerli içecekler, rafine karbonhidratlar) kan şekerinde ani dalgalanmalara yol açarak beyin sağlığını tehdit ettiğini belirtti.
The Lancet’te yayımlanan bir çalışma, bu tür gıdaların tip 2 diyabet riskini yüzde 40 artırdığını ve diyabetin demans için önemli bir risk faktörü olduğunu ortaya koydu. Dr. Hu, “Sebze, tam tahıl ve sağlıklı yağlarla zengin bir diyet, hem diyabeti hem de demansı önlemede etkili” dedi.
King’s College London’dan nörobilimci Dr. Sandrine Thuret, sosyal izolasyonun ve hareketsiz yaşam tarzının demans riskini artırdığını söyledi.
Haftada 150 dakika orta yoğunluklu egzersiz (tempolu yürüyüş, bisiklet) demans riskini yüzde 20’ye varan oranda azaltabildi. Dr. Thuret, “Fiziksel aktivite, kan akışını artırarak beyne daha fazla oksijen ve besin ulaşmasını sağlıyor. Sağlıklı beslenmeyle birleştirildiğinde bu etki katlanıyor” dedi.
Avustralyalı beslenme uzmanı Dr. Joanna McMillan, omega-3, D vitamini, magnezyum ve çinkonun sinerjik etkisine dikkat çekti. The American Journal of Cardiology’de yayımlanan bir çalışma, haftada iki kez somon tüketenlerde trigliserit seviyelerinin düştüğünü ve damar tıkanıklığı riskinin azaldığını gösterdi. Dr. McMillan, “Bu besinler, işlenmiş gıdalara karşı doğal bir kalkan oluşturuyor. Ancak takviyeler yerine doğal kaynakları tercih etmek daha etkili” dedi.
DEMANS RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN PRATİK ÖNERİLER
Uzmanlar, demans riskini azaltmak için şu adımları önerdi:
Akdeniz Tipi Beslenme: Zeytinyağı, balık, sebze ve meyve ağırlıklı bir diyet benimseyin.
Omega-3 Tüketin: Haftada en az iki kez yağlı balık (somon, sardalya) tüketin.
Antioksidanlara Yer Açın: Ceviz, bitter çikolata ve renkli meyveleri diyetinize ekleyin.
Rafine Şekerden Kaçının: İşlenmiş gıdalar ve şekerli içecekleri sınırlayın.
Egzersiz Yapın: Haftada 150 dakika orta yoğunluklu egzersiz hedefleyin.
Sosyal Bağlar Kurun: Aile ve arkadaşlarla düzenli etkileşim, sosyal izolasyonu önler.
BEYNİNİZ İÇİN HAREKETE GEÇİN!
Bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri, demansın önlenebilir bir hastalık olabileceğini açıkça ortaya koydu.
Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve sosyal etkileşim, beyin sağlığını destekleyerek unutkanlığa karşı güçlü bir savunma sağladı.
Uzmanlar, bu alışkanlıkların erken yaşlardan itibaren benimsenmesinin önemine dikkat çekti.
