İran, 2009 yılından beri yaptırımlara tabi. İlk aşamada İran, “Yaptırımlar bize vız gelir.” diyordu. Zamanla yaptırımlar neticesinde ekonomisinde zorluklar oluşmaya başlayınca iç üretime adım adım ağırlık verdi. Şimdi ticarete tabi ürünlerin önemli bir kısmının ithalatı yasak. Yalnızca hammadde, ara mallar ve makine gibi ürünlerin ithalatı serbest. Tarım ürünlerinde de durum aynı.

Şimdi Rusya da Aynı Yolda

Geçtiğimiz aylarda Moskova’da tekstil fuarında idim. Fuar öncesinde, sırasında ve sonrasında Rusya’nın ticaret politikalarına ilişkin güncel gelişmeleri inceleme fırsatı buldum. Bunun için Moskova Ticaret Müşavirliğinin sitesindeki sayfaları inceleme fırsatı buldum.

Rusya, İran’a benzer şekilde bir yoldan geçiyor. Ülke içi üretimi artırmak için yoğun gayret ediyor. Avrupa Birliğine benzer şekilde uyguladığı projelerle etkili bir şekilde tarım ve sanayi altyapısını dönüştürüyor.

Ülkede tarım ürünleri üretimi oldukça artmış durumda. Seracılık ilerlemeye devam ediyor. Meyve tüketimi artırmak da yine aynı amaçlarla ilerliyor.

Sanayide de aynı durum geçerli. Birçok ürünün ithalatı sıkılaştırılmış durumda.

Çin ve İran’la İlişkiler Derinleşmiş Durumda

Rusya, Çin’le derin bir ticari entegrasyona girişmiş durumda. Sokaklarda Putin ve Şi Jingping’in resimleri yan yana. Sokaklarda ve fuarlarda birçok Çinli tüccarla karşılaşmanız olası. Pazarlarda da Çin malları yoğun bir şekilde göze çarpıyor.

Rusya artık Batı dünyası ile tüm bağlarını koparmış durumda. Yaptırımlar Rusya’yı dünyada yeni oluşan bloklarda Batı’nın karşısında konumlanan ülkelerle yan yana getirmiş durumda. İran bu noktada Rusya’nın diğer bağlarını geliştirdiği önemli ülkelerden birisi. Demode Rus savunma sanayisinin İran’ın kötü ama işlevsel silah sanayisi desteği olmasa Ukrayna Savaşında daha kötü bir durumla karşılaması olası idi.

İhracatçımız Rusya’ya İhracatta Keskin Dönüşümlere Hazır Olmalı

İran’da çalışırken yaptırımlar sonrası boşalan piyasayı Türkler doldurur mu diye çalışmalar yapılırken İran devleti meşhur “Tekstil-Konfeksiyon Genelgesini” çıkarmış ve firmalarımızın önemli bir kısmı pazardan çekilmek zorunda kalmıştı. Rusya’da son dönemdeki korumacı önlemler, yalnızca tekstil sektöründe değil tüm sektörlerde ihracatımızı olumsuz etkileyebilir. Bu duruma istisna teşkil edebilecek sektörler ise, yedek parça ve makine sektörleri olabilir. Ülkemizin şimdiden İran’ın dış ticarette yaşadığını Rusya’nın yaşayacağını öngörerek Rusya ticaret politikasını buna göre hazırlaması gerekli.