EPP, ferroşelataz aktivitesindeki azalma sonucu PP-IX birikimine yol açıyor. Çoğu hastada fotosensitivite görülürken, %10-25’inde karaciğer sorunları, %1-4’ünde ise karaciğer yetmezliği gelişiyor. Mevcut tedaviler, deri semptomlarını hafifletmekle sınırlı kalırken, karaciğer hastalıkları için henüz etkin bir yöntem bulunmuş değil.
Son araştırmada, antihistaminiklerden chlorcyclizine’in PP-IX birikimini azaltmada etkili olduğu belirlenmiş oldu. Zebrafish modelinde yapılan çalışmalarda, CCZ’nin PP-IX seviyelerini düşürdüğü ve karaciğer hasarını azalttığı görüldü. Fare modelleri üzerindeki testlerde, CCZ tedavisinin PP-IX birikimini azaltırken, karaciğerdeki protein oksidasyonu ve agregasyonunu da düşürdüğü tespit edildi.
KADINLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ÖNE ÇIKIYOR
Araştırmada CCZ’nin cinsiyet bazlı farklılıklar gösterdiği belirtiliyor. Kadın farelerde PP-IX seviyelerinin daha yüksek olması, CCZ’nin etkinliğinin de bu grupta daha belirgin olmasına neden oluyor. Erkek farelerde ise belirgin bir etki gözlemlenmemiş durumda.
HİSTAMİNİN ROLÜ VE CCZ’NİN ETKİLERİ
Histaminin protoporfirinogenik bir faktör olduğu belirlenmiştir. CCZ, histamin reseptörlerini bloke ederek PP-IX birikimini azaltmış, aynı zamanda karaciğer mast hücrelerinin infiltre olmasını ve histamin seviyelerini düşürmüştür. Ayrıca, PP-IX’in safra yoluyla atılmasını kolaylaştıran önemli bıleşenleri aktive etmiştir.
GELECEK PERSPEKTİFLERİ
Günümüzde, EPP’nin deri semptomları için FDA onaylı tek tedavi olan afamelanotide bulunmakta. Ancak karaciğer hastalıkları için herhangi bir tedavi yok. CCZ, yeni ve güvenilir bir tedavi umudu olarak dikkat çekiyor. Bu çalışmanın histamin yolu üzerine yapılacak daha kapsamılı araştırmaların önünü açması umuluyor.
