Aşıların gizli yan etkileri: Nörolojik hastalık riski var mı?

Aşıların gizli yan etkileri: Nörolojik hastalık riski var mı?

Aşılar, dünya çapında milyonlarca insanın hayatını kurtaran ve bulaşıcı hastalıklarla mücadelede önemli bir araç olmasıyla biliniyor. COVID-19 pandemisi, aşıların toplum sağlığı açısından kritik bir rol oynadığını bir kez daha gözler önüne serdi. Ancak, son yıllarda bazı bilimsel çalışmalar, aşıların nörolojik hastalıklara yol açabileceğini öne süren bazı endişeleri gündeme getirdi.

Birçok aşı, vücudun bağışıklık sistemini güçlendirmek için tasarlanmış ve bu süreçte yan etkiler göstermesi beklenmemekte. Ancak bazı bilim insanları, aşıların, özellikle de aşırı duyarlı bireylerde, beyin ve sinir sistemi üzerinde olumsuz etkiler oluşturabileceği konusunda uyardı.

Yapılan bir araştırma, mRNA tabanlı aşıların, bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesine yol açarak nörolojik hastalıkları tetikleyebileceğini ortaya koydu.

Araştırmada, aşı sonrası gelişen Guillain-Barré sendromu (GBS) vakalarındaki artış dikkat çekti.

Nörolog ve araştırmacı Dr. John D. Howard, bu durumu şöyle açıkladı:

"Aşılar bağışıklık sistemini uyarır, ancak bazen bu yanıt aşırı olabilir ve bağışıklık sisteminin kendi sinir sistemine saldırmasına neden olabilir. Guillain-Barré sendromu gibi nörolojik hastalıklar, bu tür anormal bağışıklık yanıtlarının sonucu olarak ortaya çıkabilir."

Guillain-Barré sendromu, bağışıklık sisteminin sinir hücrelerine saldırdığı nadir bir durumdur ve genellikle kaslarda zayıflık, felç ve diğer nörolojik sorunlara yol açabilir.

Yapılan bir incelemede bazı grip aşılarının Guillain-Barré sendromu ile ilişkili olabileceğini belirtildi.

Ancak bu durumun oldukça nadir olduğu ve çoğu vakada aşıların faydalarının çok daha büyük olduğu vurgulandı.

COVID-19 AŞILARININ NÖROLOJİK ETKİLERİ

OVID-19 aşılarının yaygın olarak uygulanmasıyla birlikte, bazı bireylerde nörolojik yan etkiler bildirildi.

Örneğin, AstraZeneca'nın COVID-19 aşısı ile bağlantılı olarak nadir bir durum olan trombositopenik nöropati, bazı vakalarda rapor edildi. Bu durum, bağışıklık sisteminin kan hücrelerine saldırmasının bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.

Nöroloji uzmanı Dr. Mary Elizabeth Taylor, COVID-19 aşılarının yan etkileri hakkında şu değerlendirmeyi yaptı:

"COVID-19 aşıları, genellikle güvenli ve etkili kabul edilse de, bazı bireylerde nadir nörolojik reaksiyonlara yol açabiliyor. Ancak bu tür reaksiyonlar çok nadir olup, aşıların sağladığı koruma çok daha önemlidir. Nörolojik sorunların görüldüğü vakalar genellikle geçici olmakta ve tedavi edilebilir."

AŞILARIN NÖROLOJİK HASTALIKLARLA OLAN İLİŞKİSİ: BİLİMSEL TARTIŞMALAR DEVAM EDİYOR

Aşıların, bağışıklık sistemini uyandırarak bazı nörolojik hastalıkları tetikleyebileceği yönündeki teoriler, bazı bilim insanları tarafından hâlâ sorgulanmakta.

Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Jennifer L. Williams, "Aşılar, bağışıklık sistemimizi güçlendirmede son derece önemli bir araç. Bununla birlikte, bazı aşılar nadir yan etkiler gösterebilir. Nörolojik hastalıkların ortaya çıkması nadir olmakla birlikte, aşıların toplumsal faydaları çok daha büyüktür" şeklinde açıklama yaptı.

Bazı uzmanlar ise, aşıların nörolojik hastalıklarla doğrudan ilişkili olup olmadığını tam olarak anlayabilmek için daha fazla uzun dönemli araştırma yapılması gerektiğini belirtmekte.

İmmünoloji profesörü Prof. Dr. David Green, "Aşıların nörolojik hastalıklarla bir bağlantısı olup olmadığını belirlemek için daha fazla klinik ve epidemiyolojik çalışmalara ihtiyaç var. Bu tür etkiler nadir olsa da, bilim dünyası bu konuya daha fazla dikkat etmeli ve detaylı araştırmalar yapmalıdır" diyerek, konunun önemine dikkat çekti.

YAN ETKİLERİN AZALTILMASI İÇİN NE YAPILMALI?

Aşıların potansiyel yan etkilerinin daha iyi anlaşılabilmesi için, her aşının klinik denemeleri sırasında sinir sistemi üzerindeki etkilerin titizlikle incelenmesi gerektiği vurgulanmakta.

Ayrıca, aşılara karşı alerjik reaksiyonlar ve bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi gibi durumlar için, aşı uygulanan kişilerin izlenmesi önemli.

Farmakolog ve aşı uzmanı Dr. Andrew Foster, "Aşıların potansiyel nörolojik yan etkilerini en aza indirmek için, aşılama öncesinde kişisel sağlık geçmişinin dikkate alınması gereklidir. Her bireyin bağışıklık sistemi farklıdır, bu yüzden aşılama sırasında dikkatli olmak gerekir" şeklinde bir uyarıda bulundu.

AŞILARIN FAYDALARI VE RİSKLER

Sonuç olarak, aşıların nörolojik hastalıkları tetikleyip tetiklemediği konusunda kesin bir kanıt yok.

Ancak, çoğu bilimsel araştırma, aşıların sağladığı korumanın çok daha önemli olduğunu ve potansiyel yan etkilerin genellikle nadir ve geçici olduğunu gösterdi. Bu yüzden, sağlık otoriteleri aşıların önemini vurgulamaya devam ederken, olası yan etkiler hakkında daha fazla araştırma yapılması gerektiği açık.

Aşılar, dünya çapında milyonlarca hayatı kurtarırken, her bireyin kendi sağlık durumu ve risk faktörlerine göre aşıları seçmesi önemli. Bu nedenle, bireylerin aşı olmadan önce doktorlarıyla görüşmesi ve kişisel sağlık durumlarını göz önünde bulundurması gerekmekte.