Demir eksikliğini gidermek amacıyla geleneksel beslenme düzeninde sıklıkla başvurulan pekmez, kalsiyum deposu olarak bilinen yoğurt ile aynı öğünde tüketildiğinde, demirin vücut tarafından kullanılabilirliğinde ciddi düşüşler yaşandığı gözlendi.
Uluslararası beslenme ve mineral biyoyararlanım üzerine yapılan kapsamlı araştırmalar, bu iki temel mineralin bağırsakta emilim rekabetine girdiğini net bir şekilde gösterdi.
BİLİMSEL ÇALIŞMALARIN VERİLERİ ÇARPICI
Dr. Bo Lönnerdal, California Üniversitesi, Davis'te (ABD) Beslenme Bölümü'nden bir uzman olarak, kalsiyum ve demir emilimi arasındaki mekanizmaları ve halk sağlığı önemini inceleyen araştırmalar yürüttü.
Dr. Lönnerdal, tek öğünlük çalışmalarda, kalsiyumun demir emilimini engellediğini doğruladığını ifade etti. Bu engellemenin, hem kalsiyum takviyeleri hem de yoğurt gibi süt ürünleri tüketildiğinde ortaya çıktığı anlaşıldı.
Dr. Lönnerdal, kalsiyumun bağırsakta demir emilimini sağlayan temel taşıyıcılardan biri olan DMT1 (Divalent Metal Taşıyıcı 1) ile etkileşime girerek demir emilimini geçici olarak yavaşlatabileceğini vurguladı. Ancak, uzun vadeli kalsiyum takviyesi çalışmalarının, kan değerleri veya demir durumu göstergeleri üzerinde kalıcı bir olumsuzluk göstermediğini de ekledi. Bu, vücudun zamanla bir tür uyum mekanizması geliştirebileceği anlamına geldi.
UZMANLARDAN KRİTİK TAVSİYE: ZAMANLAMA HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR
Beslenme uzmanları, bu etkileşimin özellikle demir ihtiyacı yüksek olan hamileler, emziren kadınlar ve ergenler için daha büyük önem taşıdığı konusunda fikir birliğine vardı.
Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Cleveland Clinic'ten Beslenme Uzmanları, demir takviyeleri veya demir açısından zengin besinlerin süt, kafein veya kalsiyum takviyeleri ile birlikte tüketilmemesi gerektiğini belirtti. Emilimi en üst düzeye çıkarmak için, bu tür ürünler arasında en az 2 saatlik bir zaman aralığı bırakılmasını şiddetle tavsiye etti.
Dr. David R. Thomas, Londra merkezli bir beslenme bilimci, kalsiyum ve demirin sindirim sisteminde aynı emilim yolları için yarıştığını belirtti.
Thomas, "Eğer bir kişi demir eksikliği yaşıyorsa ve pekmez gibi demir zengini bir gıda tüketiyorsa, o öğünde yoğurt gibi yüksek kalsiyumlu bir üründen kaçınması, demirin biyoyararlanımını önemli ölçüde artıracaktır" dedi.
Bilimsel veriler ve yabancı uzman görüşleri, yoğurt ve pekmezin eş zamanlı tüketiminin, pekmezin sağladığı demir potansiyelini büyük ölçüde düşürdüğüne işaret etti. Bu durum, demir seviyelerini desteklemek isteyen bireylerin beslenme zamanlamalarını yeniden gözden geçirmeleri gerektiğini ortaya koydu.
