Bitmeye yakın olan ketçap neden her yere sıçrar? Bilim insanlarından şaşırtan araştırma

Bitmeye yakın olan ketçap neden her yere sıçrar? Bilim insanlarından şaşırtan araştırma
Oxfordlu araştırmacılar boşalan ketçap şişelerinin içinde kalanları neden püskürttüğü sorusunu cevaplandırdı.

Oxford Üniversitesi''nden bilim insanları ketçap, mayonez veya benzer şekilde paketlenen diğer sosları sıkmanın gündelik hayattan bir hareket olduğunu belirtse de bu durumun arkasında karmaşık bir akışkan dinamiği sisteminin olduğunu ortaya koydu. Fakat bu dinamiğin de sebebi şişeye uygulanan kuvvet olarak tanımlandı. İlk etapta basit bir soru gibi görünen bu sıçramada tam mekanizma ortaya çıkarılmış değildi.

Oxfordlu iki bilim insanı bu mekanizmayı anlamak için çeşitli sıvılarla bir dizi deney yaptı. Buna göre ketçap şişesini sıkıldığında şişenin ucunda birikmiş olan hava yay şeklini alıyor ve bu sırada yayın önüne doğru akmış olan ketçabı dışarıya doğru itiyor.

Oxfordlu fizikçi Callum Cuttle bunu, "Şişeyi bitirirken, içindekilerin çoğu artık havadır" diye açıkladı ve devam etti:

Yani sıktığınızda, yaptığınız şey, şişenin içindeki havayı sıkıştırmaktır, Bu da ketçabı dışarı sürükleyen bir basınç oluşturur.

Ancak ketçap viskoz bir sıvı olduğu için aşağı doğru aktığı sırada duvarlara sürtünüyor ve bu sürtünme kuvveti de yayın itiş gücüne karşı bir direnç oluşturuyor. Normalde şişenin dolu olması, bu iki kuvvetin hassas biçimde dengelenmesini sağlıyor. Ancak ketçap miktarı azalıp hava miktarının artmasıyla bu denge de bozuluyor. Sürtünme kuvveti azalırken şişedeki havanın miktarı ve gücü artıyor. Bunun sonucunda da yay gibi gerilen hava ketçabı ani bir patlamayla serbest bırakıyor.

Cuttle ve meslektaşı Chris MacMinn yaptıkları deneylerin sonucunu Amerikan Fizik Derneği''nin Akışkanlar Dinamiği Bölümü''nün geçen ay düzenlenen konferansında sundu.

İkiliye göre kullanıcılar, bu sıçramayı ancak şişeyi daha hafif sıkarak önleyebilir. Cuttle, "Biraz fazla sert sıkmak bile sabit sıvı akışı yerine sıçrama üretir" ifadelerini kullanıyor. Bunun yanı sıra ikili, kullanıcıların ağız kısmı daha geniş şişeleri tercih etmesini tavsiye ediyor.

İlgili Haberler