Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki bazı umumi tuvaletlerdeki yeni uygulama, kullanıcıların temel bir ihtiyaç olan tuvalet kâğıdına erişimi birkaç saniyelik zorunlu bir reklam izleme koşuluna bağladı.
Resmi açıklamalar israfın önüne geçme amacı taşısa da, bu dijitalleşen ve ticarileşen sistem, sosyal medyada ve uluslararası bilim çevrelerinde "distopik" olarak değerlendirildi.
ZORUNLU REKLAM KÂĞIT GETİRDİ: DİJİTALLEŞEN MAHREMİYET
Çin'in çeşitli şehirlerindeki kamuya açık tuvaletlerde başlatılan sıra dışı bir uygulama dünya kamuoyunun dikkatini çekti. Kullanıcılar, tuvalet kâğıdı alabilmek için cep telefonlarıyla özel bir QR kodu tarattıktan sonra, kısa bir reklam videosu izlemek zorunda bırakıldı.
Reklamın tamamlanmasının ardından makine, sınırlı ve standartlaştırılmış miktarda tuvalet kâğıdını kullanıcılara teslim etti. Bu kuralı aşmak isteyenler için ise cüzi bir miktar ödeme seçeneği sunuldu. Yetkililer bu yöntemin, kamu kaynaklarının kötüye kullanımını ve tuvalet kâğıdı israfını engellemek amacıyla devreye sokulduğunu ifade etti.
BİLİMSEL ARAŞTIRMA: ÇİN'DEKİ TÜKETİMLE MÜCADELE
Bu gelişme, Çin'in kamu tuvaletlerindeki aşırı kâğıt tüketimiyle mücadelesinin yeni bir aşaması olarak yorumlandı. Daha önce Pekin'deki ünlü Cennet Tapınağı Parkı'nda, aynı kişinin dokuz dakikadan önce tekrar kâğıt alamaması için yüz tanıma teknolojisi entegre edilmiş makineler kullanıma sunulmuştu.
Uzmanlar, bu tür yüksek teknolojili çözümlerin kâğıt israfını belli bir ölçüde azalttığını gösteren çalışmaların bulunduğunu belirtti.
Çin uzaya yeni bir uydu gönderdiDünyaYABANCI UZMANLARIN GÖRÜŞLERİ: BÜYÜK VERİ TOPLAMA SİSTEMİ
Uygulama, veri mahremiyeti ve gözetim teknolojileri konusunda uluslararası uzmanların eleştirilerine neden oldu.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) Prof. Dr. Aaron Sorkin, olayı "en temel insani ihtiyaçlardan birinin bile ticarileşme ve veri toplama sistemiyle entegrasyonu" olarak nitelendirdiğini ifade etti.
Prof. Sorkin, uygulamanın yalnızca kâğıt israfını önlemekten öte, QR kod taramasıyla kullanıcıların cep telefonu verilerine ve dolayısıyla konum ile tüketici alışkanlıklarına dair "büyük veri"nin toplanmasına hizmet edebileceği endişesini dile getirdi.
Londra Ekonomi Okulu'ndan (LSE) Sosyal Psikolog Dr. Eleanor Vance ise, bu tür zorunlu reklam uygulamalarının bireylerin kamusal alandaki "onurunu" zedelediğini vurguladı.
Dr. Vance, “Bir anlık mahrem ihtiyacınızı gidermek için bekleme zorunluluğu, bireysel özerkliğe yapılmış bir müdahaledir. Bu, kamusal alanlarda ticari baskının ulaştığı yeni ve rahatsız edici bir boyutu işaret etmektedir” değerlendirmesini yaptı.
Sosyal medyada ise kullanıcılar, uygulamanın hijyen sorunlarına yol açabileceği ve tuvalet kâğıdı için bekleme sürelerinin uzun kuyruklara neden olduğu yönünde yoğun tepkiler gösterdi.
