Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) gibi otoriteler, 18 aydan küçük çocuklarda ekran kullanımını tamamen yasaklarken, 2-5 yaş arası için günde en fazla 1 saat kaliteli içerikle sınırlı tutmayı önerdi. Bu sınırlar, beyin gelişimi, dil becerileri ve sosyal etkileşim gibi kritik alanlardaki riskleri azaltmak için belirlenmiş olsa da, birçok ebeveyn bu kuralları uygulamakta zorlandı.
Son araştırmalar, aşırı tablet kullanımının çocuk gelişimini kalıcı olarak etkileyebileceğini gösteriyor ve uzmanlar, ebeveynleri acil önlem almaya çağırdı.
Gelişimsel ve davranışsal pediatri uzmanı Dr. Jennifer F. Cross, "Aşırı ekran süresi, özellikle 3 yaş altındaki çocuklarda beyin korteksinde incelmeye yol açabilir; bu da kritik düşünme ve akıl yürütme yeteneklerini zayıflatır" dedi.
Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) araştırması, günde 7 saatten fazla ekran karşısında kalan çocukların dil ve düşünme testlerinde daha düşük puanlar aldığını ortaya koydu. Benzer şekilde, JAMA Pediatrics dergisinde yayınlanan bir çalışma, 1 yaşında günde 4 saatten fazla tablet kullanan çocukların 2 ve 4 yaşlarında iletişim, problem çözme, ince motor becerileri ve sosyal becerilerde gecikmeler yaşadığını belirtti. Bu gecikmeler, çocukların çevrelerini keşfetme ve ebeveynleriyle etkileşim kurma fırsatlarını kaçırmalarından kaynaklanıyor; ekranlar, üç boyutlu gerçek dünya deneyimini ikame edemedi.
Duygusal ve davranışsal etkiler de göz ardı edilemedi. CNN'in raporuna göre, JAMA Pediatrics'te yayımlanan bir araştırma, 3.5 yaşında tablet kullanan çocukların bir yıl sonra öfke ve hayal kırıklığı patlamalarında artış gösterdiğini kanıtladı. Araştırmacılar, bu kullanımın duygusal regülasyon sorunlarını tetikleyen bir döngü yarattığını vurguladı.
George Washington Üniversitesi'nde acil tıp uzmanı ve CNN sağlık danışmanı Dr. Leana Wen, "Tabletler, çocukları sakinleştirmek için kullanıldığında, negatif duygularını yönetme becerilerini geliştirmelerini engelliyor. Bu, ileride öfke kontrolü sorunlarına yol açabilir" diye uyardı.
Bir başka çalışma, 2-5 yaş arası çocukların ebeveynlerin teknolojiyi sakinleştirme aracı olarak kullanmasının, bir yıl sonra öfke yönetiminde yetersizliğe neden olduğunu gösterdi.
Dr. Jenny Radesky, "Çocuklar, tabletlerden ayrılırken daha fazla öfke nöbeti geçiriyor; bu, işbirliği ve uyum becerilerini de bozuyor" dedi.
Dr. Michelle Yang'a göre, aşırı ekran süresi, mavi ışık nedeniyle melatonin üretimini baskılayarak uykuyu bozuyor ve obezite riskini artırıyor. Bir çalışma, yatak odasında ekran olan çocukların %30 daha fazla obezite riski taşıdığını ortaya koydu. Ayrıca, ekran karşısında hareketsiz kalan çocuklar, fast food reklamlarına maruz kalarak sağlıksız beslenmeye yöneldi.
Kanada Pediatri Derneği'nin 2022 güncellemesi, 5 yaş altındaki çocuklarda ekran kullanımının beyin beyaz maddesi bütünlüğünü etkilediğini ve dikkat bozukluklarına yol açtığını belirtti.
PEKİ, BU SINIRLAR NEDEN KONULMALI?
Uzmanlar, erken yaşta beyin gelişiminin kritik olduğunu vurguladı. Harvard Gelişim Merkezi'nden araştırmalar, bebeklerin "servis ve dönüş" etkileşimlerine ihtiyaç duyduğunu; ekranların bunu sağlayamadığını gösterdi.
Dr. Cross, "Çocuklar, ekran yerine gerçek dünya keşfiyle öğrenir; aksi takdirde dil ve sosyal becerilerde kalıcı gecikmeler oluşur" dedi.
AAP'nin yönergelerine göre, 2-5 yaş arası için kaliteli programlar (örneğin Sesame Street) ebeveyn denetiminde kullanılmalı, ancak genel sınır günde 1 saat olmalı.
Dr. Wen, "Ebeveynler, tabletleri bebek bakıcısı olarak kullanmamalı; yüz yüze etkileşim, beyin gelişimi için vazgeçilmez" diye ekledi.
Ebeveynler için pratik çözümler var. Dr. Radesky, aile medya planı oluşturmayı önerdi. Ekran-free saatler belirleyin, yatak odalarını cihazlardan arındırın ve alternatif aktiviteler teşvik etmeniz tavsiye edildi.
Dr. Yang, "Hafta sonu ekran kullanımının hafta içi eğitimsel olandan daha zararlı olduğunu unutmayın; yeşil alanlar ve fiziksel aktiviteler telafi edebilir" dedi.
Araştırmalar, ebeveynlerin kendi ekran kullanımını sınırlamasının çocukları olumlu etkilediğini gösterdi.
Kanada Pediatri Derneği, "Ekranı minimize edin, kaliteli içerik seçin ve birlikte izleyin" tavsiyesinde bulundu.
Tablet sınırları koymak, çocuk gelişimini korumak için bilimsel bir zorunluluk.
Dr. Cross, "Ekranlar eğlenceli olabilir, ama gerçek dünya etkileşimi olmadan beyin tam gelişemez" dedi.
