Diyabet hastaları için basit ve masum görünen bazı günlük alışkanlıkların, alt ekstremite ampütasyonlarının (uzuv kaybı) en yaygın nedenlerinden biri olan "Diyabetik Ayak Sendromu"na zemin hazırladığı bilimsel araştırmalarla saptandı. Özellikle çıplak ayakla dolaşmak ve ayağa dar gelen, uygunsuz ayakkabılar giymek gibi uygulamaların, sinir hasarına (nöropati) bağlı duyu kaybı olan hastalarda küçük yaralanmaların fark edilmesini engellediği ve bu durumun hızla derin doku enfeksiyonlarına ilerlediği belirtildi.
Bilimsel veriler, uygun olmayan ayakkabı ve çıplak ayakla dolaşma alışkanlığının, ölümcül enfeksiyonlara giden yolu açtığını ortaya koydu.
Uluslararası Diyabetik Ayak Çalışma Grubu (IWGDF) 2023 Rehberleri'ne göre, diyabetle ilişkili ayak yaralarının oluşumunda periferik nöropati ve periferik arter hastalığının (PAH) birleşimi kilit rol oynadı.
Nöropati nedeniyle ayaklarında koruyucu duyu kaybı yaşayan hastaların, ayakkabının sürtmesi, ayakta biriken nasır veya basit bir cam kesiği gibi travmaları hissetmediği ifade edildi. Bu durum, yaranın ilerlemesine ve tedavi için geç kalınmasına yol açtı.
YABANCI UZMANLARDAN SERT İFADELER VE BİLİMSEL VERİLER
Harvard Tıp Okulu'ndan Vasküler Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Matthew T. Menard, bu konunun önemine dikkat çekerek, "Diyabetik nöropati, hastayı bir nevi 'mayın tarlasına' sokar. Ayakta meydana gelen en küçük çatlak veya kabarcık, yüksek kan şekeri seviyeleriyle birleşince, birkaç gün içinde kemiğe ulaşan ciddi bir enfeksiyona dönüşebilir. Ampütasyonların %85'i önlenebilir ayak yaralarından kaynaklandı" ifadelerini kullandı.
Aynı zamanda, İngiltere'deki Manchester Metropolitan Üniversitesi'nden Podiatri ve Ayak Biyomekaniği Araştırma Grubu Başkanı Dr. Andrew J. M. Boulton ise bilimsel çalışmalara atıfta bulundu.
Dr. Boulton, "Ayakta aşırı veya tekrarlanan mekanik yük nedeniyle yara gelişimi sıktır. Hastalarımızın çoğu, dar, sert veya dikişli ayakkabıların yol açtığı baskıyı hissetmez. Bu baskı noktaları, zamanla ciltte kalınlaşma (nasır) ve hemen altındaki dokuda ülser oluşumunu tetikledi. Uygun ayakkabı ve tabanlık kullanımı, yara oluşum riskini %50 oranında düşürdü" şeklinde konuştu.
KANGREN RİSKİ: AYAKTA DOLAŞIM SORUNLARI BAŞ GÖSTERDİ
Uzmanlar, diyabetin aynı zamanda bacak damarlarında tıkanıklığa (iskemi) yol açarak yara iyileşmesini ciddi şekilde bozduğu uyarısını yaptı.
Periferik Arter Hastalığı (PAH) olan diyabetlilerde, yaraların iyileşmediği, enfeksiyonun kontrol altına alınamadığı ve bunun sonucunda uzuv kaybının kaçınılmaz hale geldiği belirtildi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verileri, diyabet nedeniyle yapılan ampütasyonların büyük çoğunluğunun, erken teşhis ve doğru bakımla önlenebilir ayak yaralarıyla ilişkili olduğunu gözler önüne serdi.
Uzmanlar, diyabet hastalarının ayaklarını her gün kontrol etmeleri, ılık suyla yıkamaları ve en ufak bir kızarıklık, kesik ya da kabarcık durumunda dahi gecikmeden uzmana başvurmaları gerektiğini yineledi.
