Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) kırmızı listesinde bulunan ve nesli tehlike altındaki türler arasındaki caretta caretta deniz kaplumbağalarının, Akdeniz sahillerindeki en büyük ve en önemli yuvalama alanı olan Belek sahillerinde, ilginç bir gelişme yaşandı. EKAD tarafından 1999 yılında başlatılan çalışmalarla 30 kilometrelik sahilde her yıl mayıs sonu başlayıp eylül ilk haftasına kadarki süreçte caretta carettaların yuvalarının oluşması, yavruların yuvalardan çıkışı, tüm bu süreçte koruma altında tutulmaları ve raporlanması gibi çalışmalar yapılıyor. Bu yıl 21'inci yılına giren EKAD gönüllüleri, büyük sürprizle karşılaştı.
TR-A 0060 NUMARALI CARETTA
Caretta carettaların yaşamlarını izlemek amacıyla markalama çalışması yapan EKAD gönüllüleri, 21 yıl önce 'TR-A 0060' numarasıyla markalan ergin caretta carettayla 21 yıl sonra aynı kumsalda karşılaştı. EKAD Başkanı, Hacettepe Üniversitesi'nden Dr. Ali Fuat Canbolat, Belek'te ilk çalışmalara 1999'da başladıklarını belirterek, “Çok ilginç oldu. 1999 yılında bölgede markaladığımız bir bireyi tekrar Belek kumsalında yuvalarken bulduk. Bu şahsen benim gördüğüm, ergin bir dişinin en uzun süreli tekrar aynı kumsala gelişi oldu" dedi.
40 YAŞIN ÜSTÜNDE
Genelde 3-4 veya 6-7 yıl sonra gelen markalanan bireylere rastladıklarını anlatan Dr. Canbolat, “Ama 21 yıl sonra gelmesi bize oldukça ilginç geldi ve memnun etti. Çok uzun bir süre çünkü. 15-20 yılda yavruların erginleştiğini düşünürsek ve ilk ergin olarak yuva yaptığını hesaplasanız bile aradan geçen 40 yıllık zaman var. O, yaşıyla ilgili de bize bilgi veriyor. Muhtemelen 40 yaşın üzerinde. 20 yıl sonra tekrar kumsala geliyor olması çok memnuniyet verici. Doğanın kısmen de olsa hala iyi noktalarda olduğunu gösteriyor" diye konuştu.
3 BİNE YAKIN CARETTA MARKALANDI
1999'dan bu yana A, B ve C serisi olmak üzere 3 bine yakın yetişkin dişi carettanın markalandığını belirten Dr. Canbolat, “Markalamada amacımız şu; sonuçta göç eden canlılar, yuvalama yaptıktan sonra kışlama ve beslenme için denize, farklı alanlara gidiyor ya da farklı alanlarda yuva yapabiliyor. Akdeniz'de bu konuyla ilgili çalışan gruplar arasında iletişim kanalımız var. Markaladığımız bireyin hangi bölgelere gittiğine dair bilgiler toplanıyor. Denizdeki rotaları, beslenme ve kışlanma alanları ya da başka yuvalama alanlarına gidiyor mu, onları öğrenmeye çalışıyoruz" dedi.
GPS SİSTEM ÇOK PAHALI
Markaların paslanmaz çelik olduğunu anlatan Dr. Canbolat, “Ekonomik olduğundan çok tercih ediyoruz ama izlemek, takip etmek çok zor. GPS ile uydu izleme çalışmasıyla takip edilenler de var ama oldukça pahalı ve süresi maksimum pil ömrü nedeniyle 1-2 yıl. Birçok yuvalama kumsalında markalama yapılıyor. Bu dişi carettayla ilgili daha önce hiç bilgi gelmedi. 21 yıl önce markaladığınız bir bireyi yeniden görmek, verdiğiniz emeği de gösteriyor. 21 yıldır bu işle uğraşıyoruz demektir" diye konuştu.
Caretta carettaların 50-60 yıl kadar yaşayabildikleri belirtildi.
