İSO'nun açıkladığı "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" listesinin ardından; Ege Bölgesi Sanayi Odası'nın (EBSO) kamuoyu ile paylaştığı "Ege'nin 100 Büyük Sanayi Kuruluşu" raporu da tehlike sinyalleri verdi. İSO 500'deki firmaların borç-özkaynak oranı yüzde 132,4 iken, EBSO'nun listesinde oran son yılların en yüksek seviyesine ulaşarak yüzde 191.4'e geldi.
Üretimde eli taşın altında olan sanayici, çarkların durmaması için acil tedbir alınmasını istiyor. Dünya gazetesinin haberine göre; Türkiye sanayiine yön veren sanayi odalarının başkanları bulunduklarını durumu bütün açıklığı ile anlattı. Sanayici; devletten önlem almasını isterken, çuvaldızı da kendine batırıyor. Başkanlar, şirketlerin mali yapılarını güçlendirmesi için de patronlara önerilerde buluyor.
Kalkınma Bankası
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan'ın "Türkiye'ye yeni sanayi hikayesi yazdıracak sanayiye kaynak sağlayacak kalkınma bankası" önerisi de; Egeli başkanlar tarafından destek gördü. Başkanlar mevcut Kalkınma Bankası'nın daha etkin bir hale getirilmesini bekliyor.
Öte yandan, reel sektörün bankalar tarafından finanse edilmesinde belirli bir doygunluğa ulaşıldığı da iddia edilerek, yeni dönemde finansman bulmak için sanayicinin daha çok sermaye piyasalarına yönelebileceği de başkanların iddiaları arasında. Bu da 2015'te reel sektörün halka arza daha çok ilgi gösterebileceğine işaret ediyor.
Ender Yorgancılar:
Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı Ender Yorgancılar: Her dört firmadan biri zarar ediyor
Finansman baskısı altında, üretimin sürdürülebilirliği sorunu ile karşı karşıyayız. Firmaların borç-özkaynak oranı; EBSO'nun araştırmasında oran son yılların en yüksek seviyesine ulaşarak yüzde 191,4'e geldi. Artan satışlara rağmen, sanayicinin azalan kârlılıkları, işletmelerini büyütme, yeni yatırımlara yönelme, hatta bu alanda faaliyete devam etme konusunda çekingenliğe yol açıyor. Sanayicinin ortalama yüzde 4,5-5 karşılık oranı ile çalıştığı ve her 4 firmadan birinin zarar ettiği gerçeği ile karşı karşıyayız.
Ayhan Zenginoğlu:
Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu: Satışlar artmasına rağmen kârlılık düştü
Raporlarla yapılan tespitler şirketlerimizin özkaynaklarının yetersizliğini ve borçlanmanın arttığını ortaya koyuyor. İşletmelerimizin kârlılıkları düşüyor. Burada, 2013'ün 2'nci yarısındaki faiz artışının ve TL'deki değer kaybının etkili olduğunu düşünüyoruz. Kocaeli'ne baktığımızda, 500 büyük işletme içerisindeki 87 firmamızın özkaynaklarının 2012'ye göre yüzde 6 oranında gerilediğini görüyoruz. Bölge firmalarının net aktiflerinde yüzde 24,8 ve çalışan sayısında yüzde 5,4 artış var.
Mustafa Boydak:
Kayseri Sanayi Odası Başkanı Mustafa Boydak: Şirketler zengin, şahıslar makul gelire sahip olmalı. Sermayenin kuvvetlenmesi için özkaynakların kuvvetlenmesi lâzım. Bu işin iki tane yöntemi var. Birincisi ortakların para koyması, ikincisi ise şirketlerin kâr etmeleri. Ayrıca şirketlerin yatırımlarında borçlanma oranlarına dikkat etmeleri gerekmektedir. Borçlanma oranları biraz yüksek olabilir ama şirketler kârlı gidiyorsa, bence burada bir sorun yok. Şirketler zengin olmalı, kişiler makul gelire sahip olmalı. Şirket sahipleri şahsi mal varlıkları ile şirket varlıkları arasındaki dengeyi iyi sağlamalı. Mal şirkete ait ise şirkete devretmesi lâzım.
Zeki Kıvanç:
Adana Sanayi Odası Başkanı Zeki Kıvanç: Faiz politikalarında değişikliğe gidilmeli
Rakamlar özel sektörün bir önceki yıla oranla borçlanma maliyetlerinin de arttığını ve ödenen fazla faizler nedeniyle de firma kârlılıklarının azaldığını veya menfiye dönüşmesi sonucunu doğurmuştur. Kredi hacminin büyümesinin üretim ve ciroya aynı işletmeler için sorun teşkil edebilir.
Memiş Kütükçü:
Konya Sanayi Odası Başkanı Memiş Kütükçü: Kalkınma Bankası daha aktif olmalı
Dikkat edilmesi gereken noktalardan biri, özel sektörün ne borçlandığıdır. Şayet borçların temelinde yatırım varsa, yani özel sektör bu para ile yatırım yapmış ise burada çok fazla problem yok. Ancak işletme sermayesi kullanılmış ise, geri dönüşü işletmenin büyümesine katkı vermeyen bir süreçle karşı karşıyayız demektir. Bu döngüyü çok iyi takip etmek zorundayız.
İbrahim Burkay:
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı İbrahim Burkay: Halka arz ve şirket birleşmeleri çözüm olabilir. Borçlar yerine özkaynakların artması için firmaların özkaynaklarının yükselmesi gerekiyor. Bunun için de öncelikle kârlılıklarını ve mutlak kârlarını arttırmaları lazım. Sanayi kârlılığının yıllar itibariyle gerilemesi özkaynak yaratmayı zorlaştırmaktadır.
Nafi Güral:
Kütahya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Nafi Güral: Gelişme borçlanmadan daha büyük, akıllı borç yiğidin kamçısıdır. Şirketlerin borçları nereden kaynaklanıyor? Önce ona bir bakmak lâzım. On yıl önceki Türkiye ekonomisi ile bugünkü ekonomiye bakmak ve aradaki farkı çok iyi tahlil etmek gerekir. Bilinen gerçek, ekonominin gelişmesinde, Türkiye'nin büyümesinde en büyük payın özel sektöre ait olduğudur.
