Cleveland Clinic'ten kardiyolog Dr. Steven Nissen, "Kolesterol yüksekliği, aterosklerozun ana tetikleyicilerinden biri; LDL seviyelerini agresif şekilde düşürmek, kalp hastalıklarını önlemenin en etkili yoludur" dedi.
Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) verilerine göre, küresel olarak yetişkinlerin yüzde 39'unu etkileyen bu sorun, her yıl 4,4 milyon ölüme neden oluyor ve yükü özellikle Asya ülkelerine kaymış durumda.Kolesterol yüksekliği, kan damarlarında plak birikimine yol açarak kalp krizi, inme ve periferik arter hastalıklarını tetikledi.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin (CDC) verilerine göre, ABD'de yetişkinlerin yüzde 11'i yüksek total kolesterol (240 mg/dL ve üzeri) seviyesinde, ancak bu oran 1999-2000'deki yüzde 18,3'ten düşmüş olsa da, farkındalık ve tedavi eksikliği devam ediyor.
Nature dergisinde yayımlanan 2020 küresel analiz, 1980-2018 arasında düşük ve orta gelirli ülkelerde, özellikle Doğu ve Güneydoğu Asya'da kolesterol seviyelerinin yükseldiğini, yüksek gelirli Batı ülkelerinde ise azaldığını gösterdi. Bu değişim, diyet alışkanlıkları ve obezite artışıyla bağlantılı; örneğin, Çin ve Hindistan gibi ülkelerde non-HDL kolesterol yükü ikiye katlandı.
Son bilimsel araştırmalar, kolesterolün kalp riskindeki rolünü daha net ortaya koyuyor. Frontiers in Cardiovascular Medicine'de yayımlanan bibliyometrik analiz, 2003-2023 arası hiperkolesterolemi çalışmalarının, LDL-C'nin aterosklerotik kardiyovasküler hastalıkların (ASCVD) başlıca nedeni olduğunu doğruladığını belirtti.
NIH'nin Nature çalışması, apolipoprotein B100'ün (LDL'nin ana proteini) reseptörle bağlanma yapısını aydınlatarak, genetik mutasyonların LDL'yi nasıl artırdığını modelledi; bu, kişiselleştirilmiş tedavilere kapı açtı.
JAMA Cardiology'de yer alan bir araştırma, kadınlarda yüksek hassasiyetli C-reaktif protein (CRP), LDL ve lipoprotein(a) seviyelerinin 30 yıllık kalp riskini öngördüğünü gösterdi. Enflamasyon ve kolesterolün birleşimi, riski katladı.
ScienceDaily'nin raporuna göre, gençlikte yüksek kolesterol, ateroskleroz riskini erken yaşta artırıyor; Cambridge Üniversitesi araştırması, erken hiperlipideminin makrofaj hücrelerini değiştirerek damar sertliğini hızlandırdığını kanıtladı. Statin ilaçlarının 75 yaş üstü yüksek kolesterollülerde kalp hastalıklarını yüzde 20 azalttığı, ScienceDaily verileriyle teyit ediliyor.Yabancı uzmanlar, ebeveyn ve toplum için acil uyarılar yaptı.
Texas Southwestern Medical Center'dan Dr. Scott Grundy, AHA/ACC rehberinin baş yazarı olarak, "LDL-C'yi 100 mg/dL'nin altına indirmek, orta-yüksek riskli bireyler için standart olmalı; statinler bu hedefe ulaşmada kritik" dedi.
Dr. Nissen ise, "Statin korkusu internet kaynaklı bir kul; bu ilaçlar, kalp olaylarını dramatik azaltıyor, yan etkiler ise nadir ve yönetilebilir" şeklinde konuştu.
European Heart Journal'ın incelemesi, Fransa'da yüksek LDL'ye bağlı 230 bin hastane yatışını ve 23 bin ölümü vurguluyor; düşük sosyoekonomik bölgelerde prevalans iki kat fazla.
Stanford'dan Dr. Fatima Rodriguez, "Hispanik ve Siyah bireylerde farkındalık düşük; yıllık tarama ve yaşam tarzı değişiklikleri şart" dedi.
Ebeveynler ve bireyler için pratik öneriler arasında, düzenli kan testi ve dengeli beslenme ön planda.
WHO, doymuş yağları sınırlamayı, meyve-sebze tüketimini artırmayı tavsiye ediyor; egzersiz ve sigara bırakma, LDL'yi yüzde 10-15 düşürebiliyor. Eğer ailede genetik hiperkolesterolemi öyküsü varsa, erken genetik test öneriliyor. Tedavi seçenekleri statinlerle başlıyor; PCSK9 inhibitörleri gibi yeni ilaçlar, dirençli vakalarda LDL'yi yüzde 60'a varan oranda azaltıyor. Ancak, JACC Advances 2025 çalışması, ketojenik diyetlerdeki bazı bireylerde yüksek LDL'nin aterosklerozla ilişkisiz olabileceğini tartışıyor; bu, kişiselleştirilmiş yaklaşımları gerektirdi.
Kolesterol yüksekliği ihmal edilemeyecek bir alarm. Endotext rehberi, LDL-C hipotezini doğrulayarak, erken müdahalenin ASCVD'yi önleyebileceğini belirtti. Bireyler, genetik ve yaşam tarzı faktörlerini göz ardı etmeden proaktif adımlar atmalı.
