Kanser, dünya genelinde en çok korkulan hastalıklardan biri olmaya devam ediyor. Genetik ve çevresel faktörlerin yanı sıra, günlük beslenme alışkanlıkları da kanser riskini önemli ölçüde etkiledi.
Son bilimsel çalışmalar, bazı yaygın gıdaların kanser riskini artırdığını ortaya koydu.
Harvard Üniversitesi’nden uzmanların ve Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) gibi otoritelerin araştırmalarına dayanan bu haber, sofralarınızda sıkça yer alan dört tehlikeli besini mercek altına aldı.
İŞTE KANSER RİSKİNİ ARTIRAN O BESİNLER VE UZMAN ÖNERİLERİ...
1. İşlenmiş Et: Kanserin En Büyük Düşmanlarından
İşlenmiş et ürünleri (sosis, salam, sucuk, bacon gibi) kanser riskiyle güçlü bir şekilde ilişkilendirildi.
Dünya Sağlık Örgütü’ne bağlı Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), işlenmiş etleri Grup 1 karsinojen olarak sınıflandırıyor; bu, sigara ve asbestle aynı kategoride yer aldığı anlamına geldi.
The Lancet Oncology’de yayımlanan 2015 tarihli bir IARC raporu, günde 50 gram işlenmiş et tüketiminin kolorektal kanser riskini %18 artırdığını gösterdi.
ABD’deki MD Anderson Kanser Merkezi’nden Dr. Alyssa Tatum, “İşlenmiş etlerdeki nitrat ve nitrit gibi kimyasallar, DNA hasarına yol açarak kanser riskini artırıyor” dedi.
Uzmanlar, işlenmiş et yerine baklagiller, tofu veya az yağlı tavuk gibi protein kaynaklarını önerdi.
2. Kırmızı Et: Fazlası Tehlike Saçıyor
Kırmızı et (sığır, kuzu, dana) de kanser riskiyle ilişkilendirilen besinlerden. IARC, kırmızı eti “muhtemelen karsinojen” (Grup 2A) olarak sınıflandırdı.
Nutrients dergisinde 2021’de yayımlanan bir çalışma, haftada 500 gramdan fazla kırmızı et tüketenlerde kolorektal kanser riskinin %20 arttığını ortaya koydu.
Oxford Üniversitesi’nden Prof. Dr. Timothy J. Key, “Kırmızı etin yüksek sıcaklıkta pişirilmesi, heterosiklik aminler (HCA) ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) gibi karsinojenik bileşikler üretiyor” dedi.
Uzmanlar, kırmızı et tüketimini haftada 350-500 gram cooked ağırlıkla sınırlamayı ve ızgara yerine haşlama gibi düşük sıcaklıkta pişirme yöntemlerini tercih etmeyi önerdi.
3. Alkol: Her Kadeh Riski Artırıyor
Alkol, kanser riskini artıran en net faktörlerden biri. The BMJ’de yayımlanan bir çalışma, alkol tüketiminin ağız, boğaz, yemek borusu, karaciğer, meme ve kolon kanseri riskini artırdığını doğruladı.
Alkolün kanserojen etkisi, vücutta asetaldehit gibi toksik maddelere dönüşmesinden kaynaklandı.
MD Anderson Kanser Merkezi’nden Dr. Alyssa Tatum, “Alkol, hücrelerin DNA’sında hasara yol açarak kanser gelişimini tetikleyebilir. Risk, tüketim miktarıyla artar” dedi.
Amerikan Kanser Derneği, alkol tüketimini kadınlar için günde bir, erkekler için ise iki kadehten fazla olmamak üzere sınırlandırmayı önerdi.
Alternatif olarak, alkolsüz fermente içecekler (kombucha, kefir) veya meyve suyu bazlı içecekler tercih edilebilir.
4. Şekerli İçecekler ve Ultra İşlenmiş Gıdalar: Gizli Tehlike
Şekerli içecekler (kola, gazoz, meyveli içecekler) ve ultra işlenmiş gıdalar (paketli atıştırmalıklar, hazır yemekler, şekerli tahıllar) kanser riskini dolaylı yoldan artırdı.
Imperial College London’dan Dr. Eszter Vamos liderliğinde yapılan bir çalışma, ultra işlenmiş gıdaların her %10’luk tüketim artışının genel kanser riskini %2, özellikle yumurtalık kanseri riskini %19 artırdığını gösterdi.
Şekerli içecekler ve ultra işlenmiş gıdalar, obezite ve tip 2 diyabete yol açarak kanser riskini artırdı.
Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Saurabh Sethi, “Şekerli içecekler kronik iltihabı tetikliyor ve kanser hücrelerinin büyümesini hızlandırabiliyor” dedi.
Uzmanlar, bu gıdalar yerine taze meyve, sebze ve tam tahıllı ürünlere yönelmeyi önerdi.
UZMANLARDAN ÖNERİLER: KANSERDEN KORUNMAK İÇİN NE YAPMALI?
Dünya Kanser Araştırma Fonu (WCRF) ve Amerikan Kanser Derneği, kanser riskini azaltmak için bitki temelli bir diyeti savundu.
Imperial College London’dan Dr. Helen Croker, “Hayvansal ürünlerin ve şekerli içeceklerin tüketimini azaltmak, kanser ve diğer kronik hastalıkların riskini düşürebilir” dedi.
UZMANLAR, ŞU ADIMLARI ÖNERDİ:
Bitki Ağırlıklı Beslenme: Sebze, meyve, tam tahıllar ve baklagillerle zengin bir diyet uygulayın.
Pişirme Yöntemlerine Dikkat: Yüksek sıcaklıkta ızgara veya kızartma yerine haşlama ve buharda pişirme tercih edin.
Alkolü Sınırlandırın: Mümkünse alkolden tamamen kaçının veya tüketimi minimumda tutun.
Taze Gıdalara Yönelin: Paketli ve ultra işlenmiş gıdalardan uzak durarak taze, doğal besinler tüketin.
Kanser riskini azaltmak için beslenme alışkanlıklarınızı gözden geçirmek, uzun vadeli sağlığınız için kritik bir adım. Ancak, herhangi bir diyet değişikliği öncesi bir sağlık uzmanına danışmanız önerildi.
