Son yıllarda fitness dünyasında bir çığ gibi büyüyen protein tozu kullanımı, kas gelişimini hızlandırmak ve günlük protein ihtiyacını karşılamak isteyenlerin vazgeçilmezi haline geldi. Ancak, uzmanlar ve bilimsel araştırmalar, bu popüler besin takviyesinin bilinçsiz tüketiminin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği konusunda uyardı.

Böbrek ve karaciğer hasarından hormonal dengesizliklere, hatta kısırlık riskine kadar uzanan yan etkiler, protein tozunun masum bir takviye olmadığını gözler önüne serdi.

BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR ALARM VERİYOR

Protein tozlarının, özellikle whey proteinin, kas gelişimini desteklediği ve egzersiz sonrası toparlanmayı hızlandırdığı biliniyor.

Journal of the International Society of Sports Nutrition’da yayımlanan bir meta-analiz, direnç egzersizleriyle birlikte protein tozu kullanımının kas kütlesini artırdığını doğruladı. Ancak, aynı araştırmalar, aşırı tüketimin faydadan çok zarar getirebileceğini vurguladı.

Örneğin, Brezilya’daki Paraiba Federal Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma, düzenli whey protein kullanan 30 yetişkin üzerinde gerçekleştirildi ve uzun süreli kullanımın akne oluşumunu tetiklediği belirlendi.

Daha çarpıcı bir bulgu, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nde yapılan bir deneyden geldi.

21 deneysel fare üzerinde yürütülen çalışmada, whey protein verilen farelerin testis ve sperm yapısında histolojik ve fizyolojik bozulmalar tespit edildi. Araştırma, bilinçsiz protein tozu kullanımının erkeklerde kısırlığa yol açabileceği uyarısında bulundu.

YABANCI UZMANLAR NE DİYOR?

Uluslararası alanda tanınmış beslenme uzmanları ve doktorlar, protein tozunun kontrollü kullanımını önerdi.

ABD’li beslenme uzmanı Dr. Nancy Rodriguez, “Protein tozu, dengeli bir diyetin yerine geçmemeli. Günlük protein ihtiyacı genellikle gıdalarla karşılanabilir. Takviyeler, yalnızca eksiklik durumunda ve uzman gözetiminde kullanılmalı” dedi. Rodriguez, özellikle böbrek veya karaciğer rahatsızlığı olan bireylerin protein tozu tüketiminden kaçınması gerektiğini vurguladı.

İngiltere’de spor hekimliği alanında çalışan Dr. James Brown ise, protein tozlarının içerdiği katkı maddelerine dikkat çekti:

“Bazı düşük kaliteli ürünler, ağır metaller ve yapay tatlandırıcılar içeriyor. 2020 yılında yapılan bir analiz, 134 protein tozu ürününün bazılarında toksik madde oranlarının izin verilen sınırların 25 katına ulaştığını gösterdi.”

Brown, tüketicilere yalnızca Tarım Bakanlığı onaylı ve güvenilir markaların ürünlerini tercih etmelerini önerdi.

EN BÜYÜK RİSK: AŞIRI TÜKETİM

Protein tozunun aşırı tüketimi, özellikle böbrek ve karaciğer üzerinde ciddi bir yük oluşturdu.

Sağlıklı bireylerde bile yüksek protein alımı, böbreklerin filtreleme kapasitesini zorlayabilir. Böbrek rahatsızlığı olanlar için bu risk çok daha yüksek.

Aşırı protein, idrar yoluyla kalsiyum atılımını artırarak kemik erimesi riskini de yükseltebilir, ancak bu konuda çelişkili bulgular mevcut.

Sindirim sorunları da sıkça karşılaşılan bir yan etki. Laktoz intoleransı olan bireyler, whey protein tükettiklerinde şişkinlik ve ishal gibi sorunlarla karşılaşabiliyor.

Laktozsuz veya bitkisel bazlı protein tozları bu sorunu çözebilir, ancak her durumda dozajın doğru ayarlanması kritik.

KİLO VERME VAADİ VE GERÇEKLER

Protein tozunun kilo verme sürecini desteklediği düşüncesi, birçok kişinin bu takviyeye yönelmesine neden oldu. Protein, tokluk hissini artırarak karbonhidrat tüketimini azaltabilir. Ancak, uzmanlar bu etkinin abartıldığını belirtti.

The American Journal of Clinical Nutrition’da yılında yayımlanan bir çalışma, protein tozunun düşük kalorili bir diyetle desteklendiğinde kilo vermeyi kolaylaştırabileceğini gösterdi, ancak metabolizmayı hızlandırdığına dair kesin bir kanıt bulunmadı.

DOĞRU KULLANIM İÇİN UZMAN DESTEĞİ ŞART

Uzmanlar, protein tozu kullanmadan önce bir diyetisyen veya doktora danışılması gerektiğini vurguladı.

Hobi olarak spor yapanların çoğu, protein tozuna ihtiyaç duymaz. Doğru beslenme planıyla kas gelişimi sağlanabilir. Özellikle 18 yaş altı bireylerin, hamilelerin ve kronik hastalığı olanların protein tozu kullanımından kaçınması gerektiğini eklendi.

SAHTE ÜRÜN TEHLİKESİ

Protein tozu pazarındaki bir diğer tehlike ise sahte ürünler. Uzmanlar, tüketicilere faturasız veya yetkili distribütör garantisi olmayan ürünleri satın almamalarını önerdi.

Bir yumurtada 6 gram, 100 gram kuru fasulyede ise 20-25 gram protein bulunuyor. Hayvansal proteinler, vücut tarafından daha verimli kullanıldı. Protein tozu yerine yumurta, kırmızı et ve baklagiller gibi gıdaların tercih edilmesini önerildi.

BİLİNÇLİ TÜKETİM HAYAT KURTARIR

Protein tozu, doğru dozda ve uzman kontrolünde kullanıldığında kas gelişimini destekleyebilir. Ancak, bilinçsiz tüketim, sağlığınızı riske atabilir.

Bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri, protein tozunun bir mucize olmadığını, aksine yanlış kullanımda ciddi tehlikeler barındırdığını gösterdi.

Kas geliştirmek uğruna sağlığınızı kaybetmemek için, protein tozu kullanmadan önce mutlaka bir uzmana danışın ve doğal beslenme yollarını keşfetti.