Kolon kanseri, dünya genelinde en sık görülen kanser türlerinden biri ve Türkiye’de kansere bağlı ölümler arasında üçüncü sırada yer aldı.

Genellikle 50 yaş üzeri bireylerde görülen bu hastalık, erken evrede saptandığında tedavi şansı %90’ın üzerinde. Ancak kolon kanseri, sinsi bir şekilde ilerliyor ve çoğu zaman klasik belirtiler (dışkıda kan, karın ağrısı, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik) dışında az bilinen işaretlerle kendini gösterebildi.

Bilimsel araştırmalar ve uzmanlar, bu az bilinen belirtilerin erken teşhis için kritik olduğunu vurguladı.

1. Açıklanamayan Halsizlik ve Yorgunluk

Kolon kanseri, genellikle bağırsak duvarında kanamaya neden olur ve bu, kan kaybına bağlı demir eksikliği anemisine yol açabilir. Bu durum, hastada sürekli halsizlik, yorgunluk ve nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösterir.

ABD’deki Mayo Clinic’ten gastroenterolog Dr. John Kisiel, “Kolon kanseri hastalarının %40’ında, ilk başvuru nedeni açıklanamayan yorgunluk oluyor. Bu belirti, özellikle yaşlı hastalarda göz ardı ediliyor” dedi.

Journal of Clinical Oncology’de yayımlanan bir çalışma, kolon kanseri hastalarının %35’inde aneminin erken bir işaret olarak saptandığını gösterdi.

2. Dışkının Şeklinde ve Kokusunda Değişiklik

Kolon kanserinin az bilinen bir diğer belirtisi, dışkının şeklinde ve kokusunda meydana gelen değişiklikler. Bağırsağın sol tarafındaki tümörler, dar bir bölgede yer aldığından dışkının incelmesine veya kalem gibi bir şekil almasına neden olabilir. Ayrıca, tümörün neden olduğu inflamasyon, dışkıda alışılmadık bir koku oluşturdu.

Dışkı şeklinde ani ve kalıcı değişiklikler, özellikle haftalarca sürüyorsa, mutlaka kolonoskopi ile değerlendirilmeli.

İngiltere’deki King’s College London’dan onkolog Prof. Dr. David Cunningham, “Bağırsağın sağ tarafındaki tümörler daha geniş bir alanda yer aldığı için bu belirtiler daha silik olabilir, ancak koku değişikliği hastalar tarafından sıkça bildiriliyor” dedi.

3. Sürekli Şişkinlik ve Gaz Hissi

Karın bölgesinde sürekli şişkinlik, kramp veya gaz hissi, kolon kanserinin az bilinen ancak yaygın bir belirtisi. Tümör, bağırsakta tıkanıklığa neden olduğunda, gaz ve dışkının geçişi zorlaşır ve bu da şişkinlik hissine yol açar.

Şişkinlik, genellikle irritabl bağırsak sendromu gibi iyi huylu durumlarla karıştırıldı. Ancak bu belirti, özellikle 50 yaş üzeri bireylerde kolon kanseri şüphesini akla getirmeli.

he Lancet Gastroenterology & Hepatology’de yayımlanan bir çalışma, kolon kanseri hastalarının %25’inin ilk olarak şişkinlik şikayetiyle doktora başvurduğunu ortaya koydu.

Şişkinlik, özellikle kilo kaybı veya halsizlik gibi diğer belirtilerle birleştiğinde, mutlaka araştırılmalı.

BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NE SÖYLÜYOR?

Kolon kanserinin erken teşhisi, hayatta kalma oranlarını dramatik şekilde artırdı.

New England Journal of Medicine’de yayımlanan bir çalışma, kolon kanseri vakalarının %40’ının belirtilerin hafife alınması nedeniyle geç teşhis edildiğini gösterdi.

Kolonoskopi, hem mevcut tümörleri erken evrede saptamada hem de kansere dönüşebilecek polipleri tespit etmede altın standart. 50 yaş üzerindeki bireylerin, aile öyküsü olmasa bile 2-5 yılda bir kolonoskopi yaptırması önerildi. Ailede kolon kanseri öyküsü varsa, bu taramalar 40 yaşından itibaren başlamalı.

Dışkıda gizli kan testi, basit ama etkili bir tarama yöntemi. Ancak pozitif sonuç alındığında, kolonoskopi ile doğrulama yapılması şart.

Araştırmalar, dışkıda gizli kanın kolon kanseri hastalarının %60’ında erken bir belirti olarak saptandığını gösterdi. Ayrıca, karsinoembriyonik antijen (CEA) gibi kan testleri, tanıya yardımcı olabilir, ancak kesin tanı için biyopsi gerekti.

RİSK FAKTÖRLERİ VE KORUNMA YOLLARI

Kolon kanseri riskini artıran faktörler arasında ileri yaş, genetik yatkınlık, obezite, hareketsiz yaşam, aşırı kırmızı et ve işlenmiş gıda tüketimi, sigara ve alkol kullanımı yer aldı. Akdeniz tipi beslenme, kolon kanseri riskini azaltmada önemli bir rol oynadı. Sebze, meyve, tam tahıl ve zeytinyağı ağırlıklı bu diyet, bağırsak sağlığını destekledi.

UZMANLAR, ŞU ÖNLEMLERİ ÖNERDİ:

Düzenli Tarama Yaptırın: 50 yaşından itibaren kolonoskopi, aile öyküsü varsa 40 yaşından itibaren tarama yaptırın.

Sağlıklı Beslenin: Kırmızı et tüketimini haftada 500 gramın altına indirin. Lifli gıdalar, sebze ve meyve ağırlıklı beslenin.

Aktif Kalın: Haftada en az 150 dakika orta düzey egzersiz, kolon kanseri riskini %20 azaltıyor.

Sigara ve Alkolden Uzak Durun: Sigara, kolon kanseri riskini %30 artırıyor.

Belirtileri Ciddiye Alın: Şişkinlik, halsizlik veya dışkı değişiklikleri 2 haftadan uzun sürerse, bir uzmana başvurun.

TEDAVİ VE UMUT

Kolon kanseri tedavisinde cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi gibi yöntemler kullanıldı.

Erken evrede yakalanan kanserlerde, kanserli dokunun çıkarılması (kolektomi) %90’ın üzerinde başarı sağladı.

İleri evrelerde ise immünoterapi ve hedefe yönelik tedaviler umut vadetti. Erken teşhis edilen kolon kanseri, tamamen tedavi edilebildi.

Minimal invaziv cerrahi teknikler, hastaların iyileşme sürecini hızlandırdı.

Kolon kanseri, sessizce ilerleyen ancak erken teşhisle yenilebilen bir hastalık. Az bilinen belirtiler olan açıklanamayan halsizlik, dışkı şeklinde ve kokusunda değişiklik ile sürekli şişkinlik, bu hastalığın ilk uyarıları olabilir.

Bilimsel araştırmalar, düzenli tarama ve sağlıklı yaşam tarzının kolon kanseri riskini önemli ölçüde azalttığını gösterdi.

Bağırsaklarınızın fısıltısını duymazdan gelmeyin; bir uzmana danışarak sağlığınızı koruyun.